Kitob O‘qi

🌐
Hayratlanarli va ajablanarli
Hammurapi qonunlari
Bundan qariyb 3800 yil oldin, Mesopotamiyada,
Bobil shohi Hammurapi o‘z saltanatida tartib o‘rnatishga ahd qilib, balandligi 2,25 metrli ulkan tosh stelaga 282 ta qonunni o‘yib yozdirdi.
Bu qora vulqon toshidan - dioritdan yasalgan
qadimiy "jinoyat kodeksi" edi
. Stela 1901-yilda Eronda (Suz shahrida) topilgan va hozirda Luvr muzeyida saqlanmoqda.
️
Hammurapi o‘zini qonunlarni Shamash (quyosh va adolat xudosi)dan olgan "xalq cho‘poni" sifatida ko‘rsatdi
. Stelaning yuqori qismida xudo shohga hokimiyat ramzlarini topshirayotgan sahna tasvirlangan.
Qonunlar mixxat yozuvida akkad tilida bitilgan bo‘lib, ular o‘g‘irlikdan tortib qotillikkacha, oilaviy muammolardan biznesgacha bo‘lgan barcha sohalarni qamrab oladi.
"Ko‘zga ko‘z, tishga tish" degan asosiy tamoyil, ya’ni jazo jinoyatga mos bo‘lishi kerak.
Biroq, jamiyat sinflarga bo‘lingani uchun nozik farqlar bor edi:
erkin fuqarolar (avilum), yarim erkinlar (mushkenum) va qullar (vardum). Jazolar maqomga qarab belgilanardi! Boylar to‘lov evaziga qutulishi mumkin edi, kambag‘allar esa bunga qodir emasdi.
Qonunlardagi ayollar:
O‘sha davr uchun vaziyat unchalik yomon emas edi. Ayollar mulkka egalik qilishlari, ajrashishlari (agar eri yomon bo‘lsa) va hatto tadbirkorlik bilan shug‘ullanishlari mumkin edi. Ammo xotin "uy ishlariga e’tiborsiz" bo‘lsa, uni suvga cho‘ktirishlari mumkin edi!
Xavfli tibbiyot:
Shifokorlar hurmatga sazovor edilar, ammo jarrohlik muvaffaqiyatsiz tugasa, jarrohning qo‘li kesilardi. Agar bemor qul bo‘lsa, shunchaki tovon puli to‘lanardi.
Iqtisodiyot
: Qonunlar narxlarni tartibga solardi. Masalan, ishchining bir yillik ish haqi 8 shekel (taxminan 1 kg) kumush edi. Qayiq ijarasi uchun esa kuniga 2 she (taxminan 16 gramm) kumush to‘lanardi.
O‘g‘irlik
: Ibodatxona yoki saroydan o‘g‘irlik qilgan bo‘lsa - o‘lim jazosi. Oddiy fuqarodan o‘g‘irlagan bo‘lsa ham o‘lim, lekin o‘g‘ri 30 barobar jarima to‘lay olsa, qutulardi.
Yolg‘on ayblash: Dalilsiz kimnidir qotillikda ayblagan bo‘lsang, o‘zing qatl etilasan.
Tan jarohati:
Ozod kishining ko‘zini chiqargan bo‘lsang, sening ko‘zing chiqariladi. Agar qulning ko‘zi bo‘lsa, uning qiymatining yarmini xo‘jayiniga to‘laysan.
Oilaviy masalalar:
O‘g‘il otasini ursa - qo‘li kesiladi. Agar er xotinini xiyonatda ayblasa-yu, bunga dalil keltira olmasa, ayol sepini olib ketishi mumkin. Lekin ayol aybdor bo‘lsa - daryoga cho‘ktirilsin!
Qurilish
: Agar qurilgan uy qulab, egasini o‘ldirsa - quruvchi qatl etiladi. Agar xo‘jayinning o‘g‘li halok bo‘lsa, quruvchining o‘g‘li qatl qilinadi.
Mayda huquqbuzarliklar uchun jarimalar
: Ozod kishini urgan bo‘lsang - 60 she kumush jarima (taxminan 500 gramm). Agar mushkenum bo‘lsa, minaning 1/3 qismini tashkil qiladi.
Qullar va qarzlar:
Qulni sotib olish mumkin edi, lekin u qochib ketsa - xo‘jayin tovon talab qilishi mumkin edi. Qarz uchun esa xotin yoki farzandni 3 yilga qullikka berish mumkin edi.
Buzg‘unchilik uchun la’nat:
Stelaning oxirida la’nat bor: agar kimdir qonunlarni o‘chirsa, xudolar uni kasalliklar, mag‘lubiyatlar va unutilish bilan jazolasin. Hech kim bunga jur’at etmadi!
Tasavvur qiling: bu qonunlar odamlar zikkuratlar qurgan, Misr bilan savdo-sotiq qilgan va xudolarga ishongan dunyoda amal qilgan.
Ular vahshiyona tuyulishi mumkin, lekin o‘sha davr uchun bu katta yutuq edi: qonunlar hammaga ma’lum qilindi, toki hamma qoidalarni bilsin.
Ularsiz shoh o‘zboshimchalik bilan jazolashi mumkin edi.

🌐
Femistokl dahosi: Ayyorona reja Yunonistonni forslardan qanday qutqardi
Miloddan avvalgi 480-yil. Eron shohi Kserksning ulkan qo‘shini Yunoniston bo‘ylab yurish qilmoqda. Ular Afinani bosib olib, shaharni yondirib yuborishgan. Yunonlar sarosimada, ularning floti kamchilikni tashkil etadi - 600-800 ta fors kemasiga qarshi atigi 370 ta kema bor.
Ammo shu payt sahnaga o‘tkir aql egasi, kelajak dengizda ekanligini oldindan anglagan haqiqiy strateg,
afinalik sarkarda Femistokl
chiqadi! "Bizga forslarni dengizda yengish uchun flot kerak!" derdi u. Va u haq bo‘lib chiqdi.
Forslar yaqinlashganda, Femistokl ittifoqchilarni (spartaliklar, korinfliklar va boshqalarni)
Salamin oroli yaqinidagi tor bo‘g‘ozda jang qilishga ko‘ndirdi.
"U yerda ularning ko‘p sonli kemalari bir-biriga xalaqit beradi!"
deya tushuntirdi u. Biroq ittifoqchilar bahslashardi: ayrimlari qochishni istardi.
Shunda Femistokl hiylaga qo‘l urdi.
Kechasi u o‘zining sodiq xizmatkori Sikinnni (asli fors bo‘lib, tilni biladigan) Kserks huzuriga yubordi.
Sikinn shunday dedi: "Hazratim, Femistokl sizning tarafingizda! Yunonlar tarqoq, peloponnesliklar bugun tunda qochmoqchi. Bo‘g‘ozni to‘sib qo‘ysangiz, hammasini qo‘lga tushirasiz!"
Kserks ishondi va flotni hujumga tashladi.
Tong otishi bilan fors kemalari tor bo‘g‘ozga suqilib kirdi. Tartibsizlik boshlandi! Katta fors kemalari bir-biriga xalaqit berar, burilolmasdi. Yengil va chaqqon yunon triremalari ularni burunlari bilan urib, eshkaklarini sindirar, abordajga olardi.
Yunonlar atigi 40 ta kemadan ayrilgan bo‘lsa, forslar 300 ga yaqin kemasidan mahrum bo‘ldi!
Qiziqarli ma’lumotlar:
Keyinchalik Femistokl Sikinnni ozod qildi va hatto unga ta’lim berdi - bu mukammal aldov uchun minnatdorchilik edi!
Bu g‘alaba burilish nuqtasi bo‘ldi:
forslar chekinishdi, Yunoniston omon qoldi.
Keyinchalik Femistokl Afinadan quvib chiqarildi (hasadgo‘ylar!) va u... forslarga ketib, u yerda hokim bo‘ldi.
Yunon kemalari fors kemalaridan ko‘ra chaqqonroq emas edi. Yunon kemalari, ayniqsa Afina kemalari, Finikiya kemalariga nisbatan yangi, kattaroq va og‘irroq edi, buning ustiga ularning bortida 20-30 jangchidan iborat "abordaj guruhi" mavjud edi.
Aynan shu omil ularning Salamin yaqinidagi "taran jangi"da muvaffaqiyat qozonishini belgilab berdi.

🌐
Aleksandr va Diogen.
Makedoniyalik Aleksandr Attikaga kelganida, tabiiyki, mashhur Diogen bilan tanishishni istadi.
U Diogenni Korinf yaqinidagi gimnaziyada quyoshda isinayotgan paytida topib,
uning yoniga bordi-da: "
Mendan nimani xohlasang so‘ra
," dedi
. Bunga javoban
Diogen: "
Nariroq tur, quyoshimni to‘sma
," deya javob berdi
va isinishni davom ettirdi.
Qaytish yo‘lida, faylasuf ustidan kulayotgan do‘stlarining hazillariga javoban
Aleksandr hatto: "
Agar Aleksandr bo‘lmaganimda, Diogen bo‘lishni istardim,
" degan ekan
.
Taqdirning hazilini qarangki, Aleksandr miloddan avvalgi 323-yilning 10-iyunida Diogen bilan bir kunda vafot etgan.

🌐
Bu Vestmanlanddagi Stor-Rittendagi (
Shvetsiya
) XI asrga oid runa toshi.
Unda shunday bitilgan:
"Gudleyf o‘g‘li Slagvining xotirasiga bu hassani va bu toshlarni o‘rnatdi. Slagvi Sharqda,
Karusmda
halok bo‘lgan edi
."
Karusm - bu
Xorazm
.

🇺🇿
O’zbekiston delegatsiyasi
“Franfurter Buchmesse-2025”
🇩🇪
xalqaro kitob ko’rgazma-yarmarkasida

🇺🇿
O'zbekiston noshirlari Germaniyada!
🇩🇪
Germaniyaning Frankfurt shahrida o'tkazilayotgan
"Frankfurter Buchmesse"
xalqaro kitob ko'rgazma-yarmarkasida o'zbek adabiyotining sara namunalari
O'zbekiston ekspozitsiyasida
namoyish qilinmoqda.
Ushbu nufuzli ko'rgazma dunyodagi
eng yirik va eng muhim
xalqaro tadbirlardan hisoblanib,
1949-yildan
buyon mualliflar, nashriyotlar, matbaa korxonalari, kitob savdosi tashkilotlari, adabiy agentliklar va kitob ixlosmandlarini bir manzilda ya'ni Frankfurt shahrida jamlaydi.
✅
Joriy yilgi ko'rgazmada:
92
dan ortiq davlatdan kelgan ishtirokchi kompaniyalarning ko'rgazma stendlari namoyish qilinadi;
140
dan ortiq davlatning ekspertlari;
1000
nafardan ziyod asar mualliflari qatnashadi;
230 000
dan ortiq kitob ixlosmandlari tashrif buyuradi.
Mazkur xalqaro tadbirning
"Faxriy mehmoni" Filippin davlati
🇵🇭
bo'lib, u o'zining madaniyati, adabiyoti, san'ati hamda kitob sanoatining so'nggi yutuqlari haqida ko'rgazma ishtirokchilariga namoyish qiladi.
🔶
Qayd etish lozimki, O'zbekiston ekspozitsiyasida
"O'zbekiston", "Yangi asr avlodi", "Credoprint", "Asian book house", "Global books", "Yoshlar matbuoti", "Dunyo nashr", “Dinara&Co”, "Kitob sayyorasi", "Yosh kuch"
nashriyoti hamda
"O'zdavkitobsavdo"
tashkiloti vakillari, mualliflar
(bolalar yozuvchisi Madina Mo'minova)
o'zbek adabiyoti namunalarini namoyish qilish bilan bir qatorda, chet ellik nashriyotlar va kitob mualliflari bilan
adabiy hamkorlik
🤝
aloqalarini ham o'rnatmoqdalar.
Joriy yilgi tadbirda mamlakatimiz kitob sanoatini namoyish qilish
🌟
"O'zbekiston noshirlari va kitob savdosi tashkilotlari Milliy assotsiatsiyasi"
🌟
hamkorligida tashkil etilgan.
❗️
Eslatib o'tamiz,
"Frankfurter Buchmesse"
xalqaro kitob ko'rgazma-yarmarkasi
2025-yilning 19-oktabr
kuniga qadar davom etadi.

🌐
Qadimgi Bobil davridagi talaba xati.
Eramizdan avvalgi XVIII asrga oid bir maktubda talaba Iddin-Sin
onasi Zinani tanqid qiladi
.
U onasini sifatsiz kiyimlar yuborib
, o‘zini kursdoshlariga nisbatan
yomonroq ko‘rinishga majbur qilayotganini aytadi
.
O‘z so‘zlarini isbotlash uchun
u hatto otasining xizmatkoriga asrandi qilib olingan o‘g‘il ham
o‘zidan yaxshiroq kiyinganini ta’kidlaydi
.

❕
ChatGPT bilan ishlashni emas, uni boshqarishni o‘rganing
#️⃣
ChatGPTdan oddiy javoblar olishdan charchadingizmi? Ularni boshqarishni o‘rganish vaqti keldi!
Atigi
4 soat
da bizning intensiv kurs sizni sun'iy intellekt bilan shunchaki suhbatlashish emas, balki unga mutaxassis darajasida topshiriq berishni o‘rgatadi.
Siz quyidagi sun'iy intellektni aniq va samarali javob berishga majbur qiladigan so‘rovlarni (promtlarni) tuzishni o‘rganasiz:
➖
Birinchi so‘rovdanoq xomaki matnlar emas, balki tayyor matnlarni berish;
➖
Bir soatlik odatiy ish o‘rniga
2 daqiqa
da ma'lumotlarni tahlil qilish va jadvallar tuzish;
➖
Loyihalar va biznes
uchun haqiqatan ishlaydigan g‘oyalarni yaratish;
➖
Xususiyatlaringizga mos keladigan kodni kerakli uslubda yozish.
Sun'iy intellekt bu endi kelajak emas, bugunning asosiy ish quroli.
Allaqachon
5 000 nafar
dan ortiq ishtirokchi o‘z ish uslubini o‘zgartirdi. Siz ham ularga qo‘shiling!
🔥
Oqimga qo‘shilish vaqti keldi!
Bugunoq boshlang
→
https://omp.aistudy.uz
📩
Telegram
📱
Facebook
📱
Instagram
📺
Youtube
🌐
LinkedIn
🐦
X

🌐
"Aytishlaricha, ular Efesda yana bir bor uchrashganlar va birga sayr qilayotganlarida, Gannibal oldinda yurir ketibdi. Garchi g‘olib sifatida faxrli o‘rin Ssipion uchun munosib bo‘lsa-da, u indamay, hech narsa bo‘lmagandek yuraveribdi. So‘ngra u sarkardalar haqida so‘z ochib,
Gannibal eng buyuk sarkarda Iskandar ekanini, undan keyin Pirr, uchinchi o‘rinda esa o‘zini aytibdi
.
Shunda Ssipion ohista jilmayib: "Agar men seni yengmaganimda nima der eding?" - deb so‘raganda
, Gannibal: "U holda o‘zimni sarkardalar orasida uchinchi emas, balki birinchi deb bilgan bo‘lardim," deya javob beribdi.
Plutarx
,
Gannibal va Publiy Korneliy Ssipionning uchrashuvi haqida

https://youtu.be/HKd5DOVu6go?si=-zvMUR7pfGXHoGsZ