Micro Бизнес Блог

Гармония ҳақидаги миф: “Ҳамма соҳада баланс” — энг ёмон маслаҳат.
Бизга кўп йиллар давомида: муваффақият — бу барқарор мувозанат деган ғоя сингдирилган. Гўё инсон бир вақтнинг ўзида бизнесни ривожлантириши, оилага ғамхўрлик қилиши, муносабатларни сақлаши, соғлом турмуш тарзини олиб бориши ва буларнинг барчасидан "ёниб" кетмаслиги мумкин.
Бу чиройли ғоя. Лекин у —
"алдамчи" ғоя.
Оддий инсон энергиясини ҳамма соҳаларга бир хил тақсимлай олмайди. Ҳар ҳолда, бир нарсадан воз кечишга тўғри келади.
“Ҳаммасини улгуриш” уриниши эса доим бир хил якунланади — чарчоқ, асабийлик ва ҳар соҳада ўртача натижалар билан.
Албатта, истиснолар бор (
дўстим Шерзод Турсунов
, мисол) — лекин гўё улар бошқа физикада яшайдиган одамлар. Улар бизнесни бошқаради, марафон югуради, уч нафар фарзанд тарбиялайди ва ҳар ҳафта денгизга учиб кетади.
Аммо бундайлар — жуда озчилик. Ва уларнинг ҳам “кадр ортида”
биз фараз хам қила олмайдиган
чарчоқ, стресс ва яқинлар тўлаётган нарх бор.
Ҳақиқий ютуққа эришиш учун
асосий йўналишни танлаш керак.
Концентрация натижа беради, парокандалик эса фақат ҳаракат иллюзиясини яратади.
Агар бизнесда ўсишни истасанг — шахсий вақт қисқаришига тайёр бўл.
Агар оила билан кўпроқ бўлишни хоҳласанг — бизнес секинлашишини қабул қил.
Бу мағлубият эмас,
онгли равишда қилинган танлов.
Ҳақиқий гармония — бу ҳамма нарса мувозанатда бўлиши эмас.
Бу —
сен ўзинг қаерда ва нима учун тўлов қилаётганингни англаган ҳолат.
---
Рақамларни ҳисобланг, бизнес билан шуғулланинг!
Instagram
YouTube
|
🌐
RU
|
LOTIN
|
BOOST

​​
🌀
Янглиш тасаввур: «Бизда ҳаммаси оркестрдагидек ноталар бўйича»
Катта компанияларда ҳисоб-китоб (учет) тизими оркестрдек ишлайди: ҳар бир ходим ўз партиясини билади ва нотадан чиқмайди.
Молиявий интизом қонун каби — ва уни бузиш жиддий оқибатларга олиб келади. Шунинг учун бўлим раҳбарлари ҳам молиячининг ҳар қандай сўровига эҳтиром билан (баъзан бир оз қўрқув билан) муносабатда бўлишади — ҳатто бу энг кичик мутахассис бўлса ҳам.
🚩
Лекин "
Ўзимизни
ўзбекча
😉
бизнесда"
(шунақа номлаш қулайроқ менга)
, жойларда жараёнлар кўпинча хаотик ташкил этилгани учун вазият бошқача. Ҳатто молиячи очиқ саботажга хам дуч келиши мумкин:
- кассадан сарфланиш ҳақида ҳисобот топширмаслик;
- тўлов мақсадини тушунтирмаслик;
- маълумотни тизимга ўз вақтида киритмаслик.
Кичик ва ўрта бизнесларда бу кўпинча «норма»га яқин ҳолат.
📌
Системали компанияларда бундай хатти-ҳаракат — ишдан хайдалишга тенг.
Хаотик бизнесда эса эгаси бундай ходимни икки қўли билан ушлаб туриши мумкин. Нега? Чунки у ерда муайян одамларга "боғланиб қолиш" даражаси деярли 100% га етади.
Агар тизим йўқ бўлса, муҳим ходимлар бизнес эгаларга қоидаларни "буюриқ формасида" бера бошлайди:
- компанияни қандай бошқариш, нимани қилиши ёки қилмаслиги керак — ҳаммасини улар белгилайди.
💡
Т
адбиркор ва молиячига фақат жамоадан интизом кутиш етарли эмас. Улар бундай вазиятлар билан ишлай олишни ўрганишлари керак.
Ва энг муҳими — хаос бизнесда тасодиф эмас, балки хатти-харакатларимиз оқибати.
Ёки сиз тизимни бошқарасиз, ёки тизим сизни.
❓
Сизнинг компанияда жараёнлар кўпроқ «ноталарга мувофиқ»ми ёки ҳалигиндааай... «каша-малаша»га яқинми?
😉
---
Рақамларни ҳисобланг, бизнес билан шуғулланинг!
Instagram
YouTube
|
🌐
RU
|
LOTIN
|
BOOST

​​
Нима учун консультация — бу шунчаки суҳбат эмас. Бу — бизнес устидан назоратни қайта қўлга олиш жараёни.
Яқинда мен ишлаб чиқариш компаниясининг эгаси сухбат қилиб қолдим. Фалон маблағ сарфлаб, 1С да учет юритадиган қилиб олган. Бизнес фойдада, мижозлар доимий, ҳисоботлар чиройли.
Аммо нимадандур “кўнгли чиқмаетганини” сезгандай бўлдим ва тўғридан тўғри савол бера қолдим.
Илк дақиқалардaноқ таниш вазиятни эшитдим:
«Ҳар ой ҳисоботларга қарайман — рақамлар бор, лекин тушуниш йўқ. Ҳеч кимга қарзим йўқдек, лекин баланс тўғри келмаяпти. Фойда бордек, лекин худди "ёздаги музқаймоқдек" эриб кетаётгандек ва х.к.з».
Хуллас янгилик йўқ :) Бу —
оддий ҳолат.
Қоғозда ҳаммаси ишлаяпти, аслида эса — тизимли хаос, уни ҳеч ким кўрмаяпти.
Мен унга бир ечим таклиф бердим. Агар рақамларинг мавжуд бўлса (танишим бўлгани учун яқин олиб “сен” дея олардим) оддий жадвални тўлдириб беришини, мен эса ўз ўрнида балансни осон ва содда қилиб чиқариб беришга келишдик.
Эътибор берсангиз, биз асосдан бошладик.
Мен ҳаводан “формулалар” бермайман, рақамларни олмайман — мен фақат
реал маълумотни
кўришни сўрайман, “қандоқ бўлиши керак” эмас, балки “хозир қандай холатда”лигимизни сўрайман.
📍
1-қадам. “А нуқта”.
Қандай ҳисоботлар ҳақиқатан мавжудлигини текширамиз:
- бошқарув ҳисоби (агар бўлса),
- молиявий оқимлар,
- контрагентлар орасидаги пул ҳаракати,
- маҳсулотнинг таннархи ва маржиналлиги (агар маълум бўлса).
Одатда шу босқичдаёқ: қаерда тизим “нафас олаяпти”, қаерда эса фақат Эксель ёки 1Сда чиройли фойда чизиляпти, кўриниб қолади.
📍
2-қадам. Диагностика.
Пул йўлини қайта тиклаймиз:
- харид ва омбордан тортиб сотув ва дивидендларгача.
Бу босқичда биз
пул оқими симуляциясини
тузамиз — фойда қаерда яратилаётгани, қаерда йўқолаяптани ва нега баланс чиқмаётганини аниқ кўришни бошлаймиз.
📍
3-қадам. Тузатиш.
- Жараёнларни тўғирлаймиз, таннархни қайта ҳисоблаймиз,
- фойданинг ҳақиқий нормасини белгилаймиз ва “асоссиз бўлган даромад иллюзияларини” олиб ташлаймиз.
Бир ҳафтадан кейин тадбиркор қўнғироқ қилиб:
«Энди бўлди, қаерда ҳақиқатан қанча пул ишлаяпману, қаердан чиқиб кетаётганини тушундим.» деди.
Энг кўп учрайдиган ҳолат:
бизнес
эгалар ҳали йўқ фойдани бўлишади.
Бу мижозим айтгандек, у “ўлмаган ҳайвоннинг гўштини бўлган” — айланма маблағдан дивиденд олаверган, натижада компания нафас ололмай қолган.
Сиз хам нимадан бошлашни билмаётган бўлсангиз, атиги бир соатлик, беъпул учрашувга
рўйхатдан ўтинг
!
Консультация — бу назария эмас.
Бу —
60 дақиқа,
давомида бизнес эгасига компаниясини "жиловланган" учет системасига юқоридан қарайдиган жараён қандай бўлиши кераклига хақида.
Ҳеч қандай тахмин ё эмоциясиз — фақат рақамлар, мантиқ ва ечимлар.
📊
Учрашувдан сўнг:
- пул қаерда йўқолаяпти,
- фойдани ўсиш нуқтаси қаерда,
- ва тизим устидан назоратни қайта олиш учун ҳозироқ нима қилиш кераклиги хақида.
сизда аниқ тушунча бўлади.
Бизнесингизни бухгалтер кўзи билан эмас,
бошқарувчи кўзи билан
кўришни хоҳлайсизми?
Ана шу нуқта — сизнинг
молиявий “пит-стопингиз”
, шу ердан сўнг бизнесингиз текис ва бошқарувли ҳаракатлана бошлайди.
Консультацияга ёзилмоқчи бўлсангиз
хавола
орқалик ўтинг.
-----------------------
Рақамларни ҳисобланг, бизнес билан шуғулланинг!
Instagram
YouTube
|
🌐
RU
|
LOTIN
|
BOOST

​​
Таълим — бу мактабда ўрганган ҳамма нарсани унутгандан кейин ҳам инсонда қоладиган нарса.
©
Альберт Эйнштейн

​​
🏎️
Formula-1 ни бизнесга қиёслаш бизга, уни бошқариш ҳақидаги баъзи нотўғри ва ёқимсиз ҳақиқатни кўрсатади
🚦
Трассада ҳаммаси аниқ: пит-стоп стратегияси бор, жамоада ҳар кимнинг роли белгиланган, аналитика доимий ишлайди.
Аммо бизнесда кўпчилик шундоқ «газини босиш» кифоя деб ўйлайди —
на режа, на жамоавий уйғунлик, на реал ҳолатдан хабардорлик
.
📊
Бизнинг, бошқарув учетини жорий қилиш жараёнимиздаги таҳлиллар шуни кўрсатади-ки:
—
Жавобгарлик жамоа бўйича тақсимланган компаниялар (сотув, харажат, ҳисобот)
2,3 баробар тезроқ
фойдага чиқади.
— Аксинча, «гонщик билганича газини босиш» билан бўлган компанияларда ҳамиша бир ҳолат:
мотор қизиб кетган → кассада узилишлар, рақамларда хаос, темп йўқолиши.
🏢
Бу фақат кичик бизнес эмас. Катта компанияларда ҳам кўрдик:
бизнес эгалари
тўлиқ манзарани кўрмасдан янги чўққиларни талабида,
пилот
«педални босади», маркетинг олдинга отилади, сотув уни орқасидан югуриб юрибти, закупщиклар креслоларда, қўлини қовуштирган ҳолда ўтиришибти, молиячи "гараж орқасида" “ўт ўчириш" билан овора (бўш пул маблағи қидирган),
бошқарув ҳисоботи
эса "умуман бошқа трассада" юрибти.. Натижада жамоа гўё
турли чемпионатларда иштирок этаётгандек
.
🧩
Хатто кучли маҳсулот ва зўр жамоа бўлса ҳам, бизнес буксовать қолиши мумкин. Сабаби битта: «гонщик» телеметрияда аналитик (бизнес эгаси) кўраётган маълумотни келишиб олмаган, жамоа эса умумий натижани динамикада таққосламайди.
⏰
Бугун бизнес тезлиги болид тезлигига тенг. Қарорлар бир зумда қабул қилиниши керак.
Лекин панелсиз, рақамсиз ва ҳисоботсиз — бу пойга эмас, балки оддий
рулетка
.
P.S: Шу пост билан "пойга, автоспортни бизнесга қиёслашни" умумлаштириб якунламоқчиман. Бу постлардан мақсад бизнес иерархиясида "ким-ким эканлигини ва нима билан аслида шуғулланишини" айтиб ўтмоқчи бўлдим. Чунки, фаолиятим давомида жуда кўп "чалкашлик"ларга дуч келдим, СЕО деб визиткасида ёзилган аслида эса у "барчани" вазифасида, нач.производство складда нима бор нима йўқлигини омборчидан яхшироқ хабардор, айтишниклар вайфай ва принтерлар билан овора ва х.к.з...
Хуллас хар доимгидек гап
👇🏻
👇🏻
👇🏻
👇🏻
👇🏻
-----
Рақамларни ҳисобланг, бизнесингиз билан шуғулланинг!
Instagram
|
YouTube
|
🌐
RU
|
LOTIN
|
BOOST

​​
Мақсаддан — бетартибликкача: тадбиркор қачон ижрочига айланади?
Тадбиркор
— бу эрта соат 6 да нима учун уйғонганини ва ҳисоботдаги рақамлар унга нима кераклигини аниқ биладиган инсон. У мақсад учун ёнади, хатто оғир пайтда ҳам.
“Жараёндаги одам”
— доим иш билан банд, лекин жойида айланаверади. Ҳисоб-китобда ўралашиб юради, лекин: пул қаерда, бизнес қаерга кетяпти, умуман бу ҳаммаси нима учун? деган саволларга жавоб бера олмайди
Бизнес эгаси сифатида “ўзини кўрсатиш”
— бу визиткада “
CEO
” деб ёзилган бўлади, лекин қарорни кассир, закупщик ва х.к.злар қабул қилади. Бизнес эса рақамларга эмас, балки бетартиблик ва одатларга асосланган ҳолатда "ишлайверади"
Энг қўрқинчлиси нима, биласизми? Кўпчилик ўзини биринчи тоифада деб ўйлайди.
📉
Лекин агар сиз бир дақиқа ичида фойдани, бизнесингизни безарарлик нуқтасини ва пул қайси жойдан “сизиб чиқаяпти”лигини — билиб айта олмасангиз, демак, сиз тизим ичидаги одамсиз. Рульда эмассиз. Стратегик даражада эмассиз.
Рақамлар диққат марказида бўлмаган бизнес — бу бизнес эмас. Бу шунчаки бандлик иллюзияси, яъни — қимматбаҳо ўзини алдаш.
💡
Ҳисоб-китоб — бу фақатгина эксел жадвали эмас. Бу — назорат. Кўра олиш, бошқара олиш, олдиндан билиш қобилияти.
Савол: ҳозир сиз бизнесни бошқараяпсизми — ёки унга шунчаки "чидаб" келяпсизми?
-------------------
Рақамларни ҳисобланг, бизнес билан шуғулланинг!
Instagram
|
YouTube
|
🌐
RU
LOTIN

​​
📈
Инфляция оддий тилда: нима у ва уни қандай тушуниш керак
Инфляция ҳақида ҳамма эшитган, лекин ҳар ким уни ўзича тасаввур қилади: кимдир бу фақат нархларнинг ўсиши дейди, бошқалар эса «пул қадрсизланиши» деб ўйлайди. Келинг, содда мисолларда тушуниб оламиз.
💡
Инфляция — бу айрим товарлар қимматлаши эмас, балки пулнинг харид қобилияти умумий равишда тушиши.
Яъни бир хил суммага аввалгига қараганда камроқ нарса сотиб оламиз.
🔍
Тарихдан мисоллар:
Қизиғи шундаки, инфляция фақат инқирозлардан эмас, ҳатто олтиндан ҳам келиб чиққан.
XVI асрда Америка очилгандан кейин Европага Перу ва Мексикадан кетма-кет олтин ва кумуш кела бошлади. Бойлик кўпаяди деб ўйлашган, аммо нархлар
2,5–4 баробарга
кўтарилди.
XIX асрда Калифорния ва Австралиядаги «олтин буми» натижасида қазиб олиш 6 баробар ортди — ва дунё бўйлаб нархлар
25–50% га
ошиб кетди.
📌
Нега? Чунки пул кўпайса, лекин ишлаб чиқариш ортидан улгурмаса, товар етишмайди ва нархлар осмонлаб кетади.
⚙️
Инфляциянинг асосий сабаблари
- Эмиссия
— давлат кўп пул босиб чиқаради.
- Ортиқча кредитлаш
— бозорда товар билан таъминланмаган пул айланади.
- Юқори солиқлар
— ишлаб чиқариш пасаяди, юк эса харидорга тушади.
- Монополиялар
— йирик ўйинчилар нархни ўзи белгилайди.
- Ишлаб чиқариш пасайиши
— пул қолган, лекин товар камайган.
- Профсоюзлар босими
— иқтисодий асоссиз маош ошириш.
🧩
Инфляция турлари
- Очиқ
— нархлар кўзга кўриниб ошади.
- Ёпиқ
— нарх кўтарилмагандай, лекин товар йўқ (СССРдаги навбатлар каби).
- Талаб инфляцияси
— товар бозор талабидан кам.
- Харажат инфляцияси
— хомашё ёки ишлаб чиқариш қимматлашган.
- Прогноз қилинадиган
— кутилган ҳолат (масалан, йил охирига).
- Кутилмаган
— тўсатдан пайдо бўлади.
- Муносиб
— барча нархлар тенг ўсади.
- Номуносиб
— айрим товарлар бошқаларга қараганда кўпроқ қимматлайди.
Ўсиш суръати бўйича:
- Судравлучи (10% гача йиллик)
— оддий ҳолат.
- Югуроқ (галопирующая) (10–50%)
— хавфли сигнал.
- Гиперинфляция (60% ва юқори)
— фожеа (масалан, Зимбабведа бўлган).
🎯
Асосий хулоса
👉
Кичик инфляция — бу нормал, ҳатто фойдали.
У иқтисодий ўсиш билан юради.
👉
Юқори инфляция — бу бошқарувдаги хатолар белгиси.
Агар давлат эмиссия ва ишлаб чиқаришни назорат қилмаса, нархлар қўлдан чиқиб кетади.
Инфляция — бу иқтисодиёт ойнаси: ақл билан бошқарилса — табиий жараён, назоратсиз қолса — ҳалокатга айланади.
---
Рақамларни ҳисобланг, бизнес билан шуғулланинг!
Instagram
YouTube
|
🌐
RU
|
LOTIN
|
BOOST

​​
🏁
CFO = Пойга стратегиячиси: ғалабалар тасодиф эмас, улар ҳисоблаб чиқилади
Формула-1
да сенда Ҳэмилтон ҳайдагандай болид бўлиши мумкин, лекин рациядаги битта нотўғри буйруқ — ва гонка ютқизилади. Бу ерда ғалаба фақат тезликка эмас, аниқ ҳисоб-китобга боғлиқ.
🎯
Формула-1да:
Пойга (гоночный) стратеги бўлади — у бутун трассани кўра оладиган одам. У телеметрияни, об-ҳаво прогнозини, шиналар ҳолатини ва рақибларни таҳлил қилади.
Қачон пит-стоп қилиш, қайси резина қўйиш, ёқилғини қандай тақсимлаш керак — шу каби қарорларга
асос
ни у тайёрлайди ва керак бўлса баъзи холатларда ўзи қабул қилади.
🏢
Бизнесда CFO (молиявий директор)
— шу ролни бажаради. У компаниянинг молиявий “трассаси” бўйлаб ҳаракат стратегияси учун жавобгар:
- хатарлар ва сценарийларни ҳисоблайди,
- кэш-флоу ва инвестицияларни режалаштиради,
- қачон “боксга кириш” (ўсишга сармоя киритиш), қачон эса тезликни пасайтириш (харажатларни қисқартириш) кераклигини аниқлайди,
- “двигатель” — яъни касса — ортиқча сарфдан қизиб кетмаслигини назорат қилади,
- бизнесни қайси ерда “буксовать” қилиши мумкинлигини олдиндан кўради ва ҳимоя чорасини қўяди.
CFO сиз бизнес — пит-уоллсиз гонкага ўхшайди: гўёки ҳаммаси яхши кетяпти, лекин натижа кутилганидек эмас — трассадан чиқиб кетиш муқаррар.
🧩
CFOнинг асосий сифатлари:
- Тизимли фикрлаш
— барча молиявий оқимлар ўртасидаги боғланишни кўра олиш.
- Прогноз қилиш
— келажакдаги кассадаги узилишларни олдиндан ҳис этиш ва бошқариш.
- Аналитик аниқлик
— рақамлар билан фақат ҳисобот учун эмас, қарор учун ишлаш.
- Совуққонлик босим остида
— рақамлар дашбордда қизарган пайтида ҳам тўғри қарор қабул қилиш қобилияти.
- Мулоқот қила билиш
— молия соҳасидаги рақамларни бизнес эгаси учун стратегия тилида тушунтириш.
📊
CFOнинг масъулият соҳаси:
- бошқарув ҳисоботи (P&L, баланс, кэш-флоу),
- молиявий режалаштириш ва прогнозлаш,
- ликвидлик ва айланиш тезлигини назорат қилиш,
- инвестицион таҳлил,
- молиявий хатарлардан ҳимоя.
📈
Ҳисоботни кимга беради:
CFO тўғридан-тўғри
CEO
га бўйсинади ва компания эгаси билан яқин ҳамкорликда ишлайди. Унинг асосий вазифаси — операцион маълумотларни бошқарув қарорларига айлантириш.
💡
Молиявий стратегия — бу фақат ҳисобот тўлдириш эмас. Бу узоқ масофада омон қолиш ҳақида.
Тез ҳаракат қилишни кўпчилик билади, лекин бутун трассани авариясиз босиб ўтиш — фақат ҳисоб-китоб қила оладиганларгина қодир.
---
Рақамларни ҳисобланг, бизнес билан шуғулланинг!
Instagram
YouTube
|
🌐
RU
|
LOTIN
|
BOOST

​​
✨
“Аналоги йўқ” — мени ўзим тўқнашган иллюзия.
Ютубдаги "разбор" ларни кўпида, бир вақтлар ўзимни бизнесимда дуч келган "бош оғриқ"ни қайтаришаётганини кўриб, ожизона фикримни айтай дедим..
😊
Менга, ўз маҳсулотимни ишга туширганда: "биз бутунлай янги ва уникал нарса қилаяпмиз" деб ўйлар эдим.
Аммо жуда тез англадим-ки: одамлар бу муаммони анча вақтдан бери бошқача йўл билан ҳал қилиб келишган экан.
👉
Масалан, тўлиқ бошқарув ҳисоби ўрнига тадбиркорлар хисоб китобини ҳаммасини ёки қисман Excel'да юритишган.
Албатта, у ерда жадваллар қўлбола, хатолар чиқаверади, кичик ўзгаришдаёқ ҳаммаси бузиларди. Лекин барибир вазифасини бажарарди.
Мен “янги реаллик” таклиф қиляпман, деб ўйлаганимда, мижозлар мени айнан Excel билан таққослашар экан.
❗
Шунда мен тушунганим-ки: агар эҳтиёж бор экан, демак у аллақачон қандайдир йўл билан қондирилган.
Фарқи йўқ — қўлбола, жайдари, "эскича" ёки самарасиз воситалар билан бўлса ҳам.
Энг мухими -
Одамлар одатланган
.
🔑
Шунинг учун ҳақиқий савол “Маҳсулотимнинг аналоги борми?” эмас.
Тўғри савол — “
Нега мижоз эски ечимдан воз кечиб, айнан мени танлаши керак?
” бўлди.
#saboqlarim
---------------------
Рақамларни ҳисобланг, бизнес билан шуғулланинг!
Instagram
|
YouTube
|
🌐
RU
|
LOTIN
|
BOOST

​​
📖
Walmart асосчиси Сэм Уолтондан сабоқ.
Бу аслида бизнес ўсиши ҳақида тафаккурни бутунлай ўзгартирувчи фикр (фотога қаранг).
Кўп тадбиркорлар: «Катта айланмаларга чиққач, шунда катта компаниядек ишлаймиз». деб ўйлашади. Лекин аслида ҳаммаси тескариси.
🔑
Масштабланишнинг сирри — майда-чуйдаларни унутмаслик.
Катта натижалар қоғоздаги улкан стратегиялардан эмас, балки ҳар куни алоҳида бўлимлар ва ходимлар қандай ишлаётганидан туғилади.
✅
Муваффақият — бу «бир куни катта бўлиб қолиш» эмас.
Муваффақият — бу деталларга эътибор, кундалик жараёнлардаги интизом ва ҳатто энг кичик қадамда ҳам қийматни кўра билиш.
💡
Охир-оқибат, айнан шу нарса бизнесни «катта оборотлар»га олиб чиқади.
---------------------
Рақамларни ҳисобланг, бизнес билан шуғулланинг!
Instagram
|
YouTube
|
🌐
RU
|
LOTIN
|
BOOST