Turkiya kundaligi

Bozordan donasi sal kam bir kilo keladigan apelsin ko'rib qoldim. Nafs qursin beshta oldim shundan. Qachon yeb tugatamiz bilmayman. Bittasi 3 kishini bo'ktiradigan kattalikda. Ko'zim qiymadi, oldim. Bittasi bizni pulda 15 ming so'mlarga to'g'ri keladi.  Kattaligi rasmda sezilgandir. Yonidagilar odatiy kattalikdagi mandarin va xurmo. Bularni uchchalasi bilan ham bog'liq yaqin va uzoq tarix xotiralari bor men uchun.
Bolaligimda apelsin yeganimni eslolmayman. Men uchun apelsin ta'mi fanta va apelsin bo'lagiga o'xshaydigan konfet bo'lgan. Shimiganlar eslar. Turkiyaga kelib apelsin yeb ko'rganman. Shunda kimyo naqadar mo'jizaviy ilm ekanini o'ylaganman. Rostan ham, ta'mini bunchalik o'xshatish shunchaki "bomba".
Ko'rmaganni ko'rgani qursin, Turkiyaga kelishim bilan har kuni apelsin yeyverganimdan tirnoqlarim sarg'ayib ketardi.
Mandarin xotirasi esa ko'pchilikda bo'lgani kabi menda ham "yangi yil hidi" sifatida miyamda muhrlanib qolgan. Dadamni tug'ilgan kuni dekabr oxirida bo'lgani uchun dasturxonga qo'yilish uchun olib kelinardi. İkkita-uchtasi archilib qolgani yangi yil uchun olib qo'yilardi.
Xurmo esa men bilan onam orasida "meva yashiruvchi va iskovuch" o'yini sifatida xotiramda qolgan. Dekabr boshida xom holatda olinardi. Pechka yonmaydigan, sovuq xonadagi garniturni eeeng tepasiga tizib qo'yilardi. Bo'yimiz yetmasligi uchun. Yangi yilgacha mo'jizaviy shaklda taxir, xom xurmo "shikalad xurmo"ga aylanardi. Yetilganida ham maza qilib yeyolmas edik. Muzdakkina "shikaladni" yeyishga endi yeng shimarganimda onam xurmo ustidan qayyynoq suv to'kib isitib berardi. Tomog'ing og'riydi, derdi. Onasi muzdek kolasiga issiq choy qo'shib beradiganlar buni yaxshi tushunsa kerak.
Onam bilan telefonda gaplashgandim. Yana xurmo olibdi! Telefonni qo'yayotganida ko'p dushda cho'milma shamollaysan, dedi!

9 yil oldingi o'zim yozganlarimni tushunishga qiynaldim. Odnoklassniki avlodlari bo'lish qiyin edi. Aqlli gaplar, aforizmsimon statuslar qo'yish missiya bo'lgan. "Aforizmlar to'plami" degan kitobim ham bo'lardi. U vaqtlar kitob do'konida ishlardim. Deyl Kornegining ezoterik fikrlari bilan ovutardik o'zimizni.

TYS(Türkçe Yeterlilik Sınavı)
imtihoniga O'zbekistondan tashqarida kirish rejasi bo'lganlar uchun qisqa ma'lumot.
TYS imtihoni O'zbekistondan tashqari 54 davlatda o'tkaziladi. Agar albatta talab yetarli bo'lsa.
İmtihon o'tkaziladigan davlatlarga ko'ra to'lovlari ham farqli. Masalan siz AQShda imtihonga kirsangiz 160 dollar, Suriyada kirsangiz 7 dollar, Turkiyada kirsangiz 20 dollar to'laysiz. O'zbekistonda esa 80 dollar.
İmtihon bo'lib o'tadigan davlatlar va imtihon narxlarining to'liq ro'yxati quyida berilgan:
1. AQSh – 160 USD
2. Afg‘oniston – 80 USD
3. Germaniya – 140 EUR
4. Argentina – 100 USD
5. Albaniya – 80 EUR
6. Avstriya – 140 EUR
7. Ozarbayjon – 100 USD
8. Belgiya – 140 EUR
9. Bosniya va Gertsegovina – 80 EUR
10. Jazoir – 100 EUR
11. Indoneziya – 100 USD
12. Marokash – 100 USD
13. Falastin – 100 USD
14. Fransiya – 140 EUR
15. Gambiya – 50 USD
16. Janubiy Afrika – 100 USD
17. Janubiy Koreya – 140 USD
18. Gruziya – 100 USD
19. Xorvatiya – 100 EUR
20. Gollandiya – 140 EUR
21. Iroq – 50 USD
22. Angliya – 100 GBP
23. Eron – 80 USD
24. Ispaniya – 120 EUR
25. Italiya – 140 EUR
26. Yaponiya – 160 USD
27. Kanada – 80 USD
28. Chernogoriya – 80 EUR
29. Qatar – 140 USD
30. Qozog‘iston – 100 USD
31. Shimoliy Kipr – 800 TL
32. Kosovo – 80 EUR
33. Shimoliy Makedoniya – 80 EUR
34. Livan – 140 USD
35. Vengriya – 100 EUR
36. Malayziya – 140 USD
37. Meksika – 140 USD
38. Misr – 100 USD
39. Moldova – 80 EUR
40. Nigeriya – 50 USD
41. O‘zbekiston – 80 USD
42. Pokiston – 80 USD
43. Polsha – 100 EUR
44. Ruminiya – 100 EUR
45. Ruanda – 80 USD
46. Rossiya – 100 USD
47. Senegal – 80 EUR
48. Serbiya – 80 EUR
49. Somali – 80 USD
50. Suriya – 300 TL
51. Tunis – 100 USD
52. Turkiya – 800 TL
53. Ukraina – 80 EUR
54. Ummon – 50 USD
55. Iordaniya – 140 USD

@sherzoddavlatov

TYS imtihoni 1-fevral kuni Toshkent va Urganch shaharlarida bo'lib o'tadi. Bu shaharlarda aynan qaysi manzilda bo'lishi imtihon kunidan 5 kun oldin "Sınav Giriş Belgesi"(imtihon ruxsatnomasi)da ko'rinadi.
Bu imtihon uchun ro'yxatga olish bugundan boshlandi. 3-yanvargacha davom etadi.
sinav.yee.org.tr
manzili orqali ro'yxatdan o'tishingiz mumkin. İmtihon to'lovi 80 dollar.
•••
İmkoniyati cheklangan(nogironligi bo'lgan)lar uchun ham imtihon sharoitlari yaratiladi. Faqat saytdan ro'yxatdan o'tayotganda "Engelli durumu" degan tugmani aktivlashtirishingiz kerak va tagidagi qutichaga nogironlik holatingizni turk tilida tushuntirib yozishingiz kerak. Masalan:
"Benim gözlerim görmüyor/ kulaklarım duymuyor ama TYS sınavına girmek istiyorum" — shu shaklda yozib qoldirishingiz kerak.
Nogironlik holatingiz imtihonda yozish yoki gapirishga to'sqinlik qiladigan darajada bo'lsa nogironlik holatida imtihon sharoiti yaratiladi. Deylik, bir oyog'ingizdan ayrilgansiz, lekin ko'ra olsangiz, gapira olsangiz va eshita olsangiz bu holat imtihonda nogironlik holatida imtihon topshirish sharoiti yaratilishiga sababchi bo'la olmaydi.
Nogironlik holatda imtihonga kiradiganlar saytda ro'yxatdan o'tayotganida "İletişim bilgileri"(aloqa ma'lumotlari) qismiga albatta Telegram va WhatsApp ishlab turgan raqamini kiritishi kerak. Ular sizga aloqaga chiqib nogironlik holatingizni aniqlashtirishadi va shunga ko'ra yaratilishi kerak bo'lgan sharoitlarni belgilab olishadi.
@sherzoddavlatov

TYS imtihoni uchun tayyorlov guruh e'loni
Diqqat! Bu e'lon faqat kamida B1 ni o'zlashtirib bo'lgan va meni kursimdan tashqari turk tilini o'rganayotganlar uchun.
Eng yaqin TYS imtihoni 1-fevralda. U kungacha quyidagi dastur bo'yicha dars bo'lib o'tadi.
• Darslar TYS ning savollar formatini chuqur tahlil qilish;
• Har bo'lim bo'yicha savollarni bitta-bittadan yechib chiqish;
• Har bo'lim bo'yicha TYS formatidagi o'zim tomonimdan tayyorlangan savollarni ishlab chiqish;
• "Konuşma" va "Yazma" bo'limlari bo'yicha imtihon formatida imtihon olish va baholash.
Bu dastur asosida bir yarim oylik dars o'tishni reja qilib turibman.
Bu dars maqsadi, bu imtihon haqida oldindan tasavvurga ega bo'lish va imtihonga kirganda nimalarga tayyor bo'lishingiz kerakligini tushunib olishingizni ta'minlash.
Darslar 16-dekabrdan boshlanadi va 12(bir oylik) dars o'tiladi. Darslar haftada 2 kun. Bu qisqa kurs narxi bir martalik to'lovi — 300 ming so'm.
Bu kursga qo'shilish uchun
@sherdav_aloqa
manzilidan yozishingiz mumkin.
Takror eslatma
: bu kurs ayni damda o'zimda o'qiyotganlardan
tashqari
, kamida darajaga kelgan o'quvchilar uchun.(
Oldin kursimda o'qiganlar
ham qo'shilishi mumkin)
Guruhga cheklangan miqdorda o'quvchi olinadi.

Muhandislik sohasiga qiziqadigan yoshlar uchun yaxshi xabar.
Quyidagi universitetlar Turkiyaning muhandislik sohasida eng yaxshi ta'lim beradigan va izlanishlar olib borilayotgan universitetlar sifatida tanlab olindi. Bu ro'yxatdagi universitetlar esa Yevropa universitetlarining muhandislik fakultetlari orasida ham yuqori o'rinlardan joy oldi.
Türkiye Bursları(Turkiya Grantlari)ga topshiradigan nomzodlar uchun universitet tanlovini osonlashtiradigan ro'yxat bo'libdi.
@sherzoddavlatov

Bakalavriatni ham turk tilida bitirib, magistratura darslarida turk tilini qaytadan o'rganyapman.
***
Marokashlik kursdosh qiz bor. Yaqinda turk tili "padkurs"ni tugatib magistratura darslarini boshlagan ekan. Bir kuni shu kursdoshga "Bugün derse 5 dakika geç kalırım. Hocaya söylersin değil mi?" dedim, u ham "Değil" dedi. Darsga borsam tirjayib salom berdi keyin. O'qituvchiga aytib qo'ygan ekan. İmtihonlardan yuqori ballar bilan o'tayotgan ekan. Uyga qaytib "değil"ni boshqa ma'nolari ham bormikan, deb ChatGPTdan so'radim keyin.

Eski "playlist"lardan bo'lishyapman. Bu qo'shiqlarni boshni boshga qo'yib eshitadigan "yoldaş"lar qolmadır.
***
İbn Haldun gapini turkcha tabirda aytganda — "Cografya kaderdir".

Tovuq go'shti borasida doim miyamni qizitib kelgan narsa — hozirgi tovuq go'shtlarining rangi bo'lgan. Bunga Turkyaga kelganimda e'tibor berib boshlaganman. Kelgan kunimoq araplarning grill tarzida pishirilgan guruchli tovug'ini yeb ko'rgan edim. Ta'm his qilmaganman. O'zbekistonda deyarli tovuq go'shti yemas edim.
Uyda tovuq yeyilsa ham, tovuqni o'zim so'yardim va go'sht qismlari qizil bo'lardi. Ba'zilarida yog' ham bo'lardi. Sarg'ayib turadigan. Turklar tovuq go'shtini baliqlar va boshqa dengiz mahsulotlari kabi "beyaz et" — oq go'sht turiga kiritishadi. Negaligiga hayron bo'lardim. 80 mlndan ortiq aholiga tovuqni qayerdan ham yetkazib berishsin. Bu holatda fabrikalarda yetishtirishga majbur. Fabrikalarda yetishtirilar ekan, qisqa vaqtda mahsulot chiqarishi kerak. Bu holatda genetika va kimyoni ishga aralashtirishga majbur. Tabiiyki bunda tabiiylik buziladi. Natijada yetishtirilgan mahsulot tanaga kamida zarar bermas ekan, foyda ham keltirmaydi.
İnternetda yuqoridagi postni ko'rib qoldim. Rasmda "Haqiqiy tovuq go'shti qizil bo'ladi va pishishi ancha vaqt oladi. Qishloqda yashaganlardan tashqari juda kam kishi haqiqiy tovuq yeyishadi" deb yozilgan. Siz haqiqiy tovuq yeyapsizmi?

Shaxsiy mehnat maxsulim.
Nomini toping.
(Qashqirlar makonini ko'rganlar topolmasa uyat bo'ladi)