🎀BAQIRMAYDIGAN ONALAR🎀

Farzandingiz qanday javob berishi kerak?
Farzandingizga boshqa bola uni ursa yoki unga nisbatan tajovuzkorlik qilsa, qanday munosabatda bo‘lishni o‘rgatish juda muhim.
1. Bolaga o‘zini ifoda qilishni o‘rgating
Agar boshqa bola uni itarsa yoki ursa, u:
✅
"Menga tegma, men buni yoqtirmayman!"
✅
"Menga tegish mumkin emas, bunday qilmang."
✅
"To‘xtang, bu menga yoqmayapti."
degan so‘zlar bilan o‘z chegaralarini aniq ifoda qilishi kerak.
Buni uydan turib o‘yin orqali mashq qilish mumkin. Siz bolaga har xil vaziyatlarni aytib berib, qanday munosabat bildirish mumkinligini muhokama qiling.
2. Bolaga sokin va ishonchli tilda gapirishni o‘rgating
Ba’zan bolalar g‘azab bilan yoki yig‘lab javob berishadi, bu esa vaziyatni yanada og‘irlashtirishi mumkin. Bolani sokin, lekin qat’iy ovoz bilan gapirishga o‘rgatish foydali bo‘ladi. Masalan, unga:
- Ko‘zga qarash
- To‘g‘ri turish
- Tinch va ravshan gapirish
kabi usullarni tushuntiring.
3. Agar vaziyat davom etsa, kattalarga aytish kerakligini tushuntiring
Ba’zan bolalar “Agar kattalarga aytsam, menga yoqimsiz qarashadi yoki meni aybdor qilishadi” deb o‘ylashadi. Lekin farzandingiz bilishi kerak:
✅
Agar boshqa bola uni doimiy ravishda bezovta qilsa, kattalarga (o‘qituvchi, tarbiyachi, ota-ona) aytish noto‘g‘ri emas, balki to‘g‘ri qaror.
✅
Bu shikoyat, chaqimchilik emas, balki o‘zini himoya qilishning bir shakli.
✅
U "Bu bola meni urdi, meni urishini istamayman" deb oddiy va aniq aytishi kerak.
4. Bolaga muqobil yechimlarni taklif qiling
Agar janjal chiqsa, bolaning faqat ikkita tanlovi bor deb o‘ylashi mumkin: jismoniy javob berish yoki yig‘lash. Lekin biz unga boshqa muqobil yo‘llarni ko‘rsatishimiz mumkin:
✅
Tajovuzkor boladan uzoqlashish
✅
Boshqa bolalar guruhiga qo‘shilish
✅
Katta yoshdagi insondan yordam so‘rash
✅
O‘zini ifoda qilib, aniq “To‘xtang!” deyish
5. Agar bola ko‘p urishib tursa, sababini tushunishga harakat qiling
Agar farzandingiz doim shunday vaziyatlarga tushib qolsa yoki doimo bir xil bola uni uraversa, bu yerda chuqurroq muammo bo‘lishi mumkin.
- Balki, u zaif ko‘rinayotgandir va boshqa bolalar undan foydalanayotgan bo‘lishi mumkin.
- Balki, u o‘zini qanday himoya qilishni bilmayotgandir.
- Yoki u do‘stlik va o‘yin qoidalarini yaxshi tushunmayotgandir.
Bu holatda bolangiz bilan suhbatlashib, unga ishonch va mustahkam ijtimoiy ko‘nikmalarni o‘rgatish kerak.
Qo'shimcha. Agar yuqoridagi barcha yechimlar ishlamasa, bolaga o'zini himoya qilishni va albatta qayta javob berishini o'rgatishingiz mumkin. Albatta bu oxirgi yo'l va barcha ogohlantirishlar o'tgandan so'ng bola, urayotgan bolaga javob qaytarishi mumkin.
@bambini_rasmiy

5️⃣
Amaliy o‘yin va faoliyatlar
Bolalarni hamkorlikka o‘rgatadigan va ularning munosabatlarini yaxshilaydigan faoliyatlar:
- Rolli o‘yinlar: Doktor va bemor, oshpaz va yordamchi rollarini o‘ynash.
- Birgalikda ijod qilish: Bir varaq qog‘ozga katta va kichik bola birga rasm chizishi.
- Tabiatda birga bo‘lish: Bog‘da gul ekish yoki suv sepish kabi faoliyatlar.
- Tartibni birga saqlash: "Kelinglar, kim bu o‘yinchoqlarni yig‘ishda yordam beradi?" deb birgalikda ishlash.
❗️
Eng muhimi:
- Har bir bolaning his-tuyg‘ularini tushuning va ularga hurmat ko‘rsating.
- Tinch va mehribon muhit yarating, bolalar o‘zaro hurmatni o‘rganishsin.
- Bolalar uchun yaxshi namuna bo‘ling, chunki ular bizdan ko‘proq o‘rganadi.
@bambini_rasmiy

Aka-uka, opa-singil yoki aka-singil o‘rtasidagi munosabatlar har bir oila uchun qadrli, lekin ularni boshqarishda ba’zan qiyinchiliklar yuzaga kelishi tabiiy. Kelinglar shu mavzuda amaliy yechimlar haqida gaplashamiz.
🤝
1️⃣
Aka-uka va opa-singil o‘rtasidagi janjallarning sabablari
Bolalar o‘rtasidagi janjallar asosan quyidagi sabablarga ko‘ra kelib chiqadi:
- E’tibor uchun kurash: Aka yoki opa "Kichik ukam/singlim mendan ko‘proq seviladi" deb o‘ylashi mumkin.
- Adolat hissi: Birining yonini olish orqali boshqasida adolatsizlik tuyg‘usi paydo bo‘lishi mumkin.
- Shaxsiy hudud: Har bir bola o‘z narsalari va hududi ustidan boshqaruvga ega bo‘lishni xohlaydi.
- Qobiliyatlar farqi: Katta bola ko‘proq narsani biladi yoki qila oladi, kichik bola esa "Men ham shuni qila olaman" deb o‘ylab, katta bolani xafa qilishi mumkin.
2️⃣
Nega kichkinaning yonini olgandek ko‘rinamiz va bu qanday ta’sir qiladi?
Odatda, kichkina bolani himoya qilish tabiiy ko‘rinadi, chunki u hali yosh, zaif va yordamga muhtoj. Ammo bu katta bolaning qalbida quyidagilarni uyg‘otishi mumkin:
"Meni hech kim tushunmaydi."
"Men sevimli emasman."
"Kichkina bolani himoya qilish har doim muhimroq."
Nima qilish kerak?
Hamma uchun teng e’tibor ko‘rsating: Aka yoki opaga shunday deyish mumkin: "Sen ham men uchun juda muhimsan. Kichkina ukang hozir yordamga muhtoj, lekin bu seni yaxshi ko‘rmayman degani emas."
Ikki tomonlama muammoni hal qilish: "Kelinglar, bu muammoni birga hal qilamiz," deb, ikkala bolaning hislarini teng muhim ekanini ko‘rsating.
3️⃣
Aka-uka va opa-singil o‘rtasidagi munosabatlarni qanday tinchlantirish mumkin?
Quyidagi strategiyalarni sinab ko‘ring:
A. Jang o‘rniga hamkorlikni o‘rgating
Rollar berish: O‘yin yoki vazifalarni bajarishda har bir bolaga o‘z rolini bering. Masalan, katta bola boshqaruvchi bo‘lsa, kichik bola yordamchi bo‘lishi mumkin.
Hamkorlikka rag‘batlantiring: "Kelinglar, birgalikda bu konstruktorni yig‘amiz. Kim qaysi qismini qilishi kerak?" deb ularni bir maqsad atrofida birlashtiring.
B. His-tuyg‘ularni tan olish va hurmat qilish
Har bir bola o‘z hislarini ifodalashga muhtoj. Agar biri: "Mening o‘yinchog‘imni oldi," desa, unga javob bering: "Sen o‘yinchog‘ingni qaytarishni xohlading, to‘g‘rimi?" Bu ularga tinglanayotganini his qiladi.
Aka yoki opaga: "Ukang hali kichik, u ba’zan noto‘g‘ri qilishi mumkin. Sen unga qanday yordam berishni o‘ylaysan?" deb muammoni hal qilishga jalb qiling.
C. Adolatli bo‘ling, lekin teng bo‘lishga majbur bo‘lmang
Har bir bolaning ehtiyoji turlicha. Masalan, kichik bolaga ko‘proq yordam kerak bo‘lsa, kattasiga mehr va ishonch ko‘rsatish zarur.
"Har biringizning ehtiyojingiz boshqacha va men hammangizni tushunishga harakat qilaman," deb ularga tushuntiring.
D. Bolalarni o‘zaro hurmatga o‘rgating
Ularni o‘zaro yordamga jalb qiling. Masalan, "Ukang bu narsani o‘rganishi uchun sendan yordam kerak," deb ayting.
Agar biri ikkinchisiga zarar yetkazsa, tinchlik bilan tushuntiring: "Sen ukangga yordam bersang, u ham sendan o‘rganadi."
4️⃣
Quyidagi qoidalar aka-uka va opa-singil munosabatlarini tinch va sog‘lom qilishga yordam beradi:
A. Har bir bolaga shaxsiy hudud bering
Har bir bolaning o‘z o‘yinchoqlari yoki shaxsiy narsalari bo‘lishi kerak. Ularni boshqa bola ruxsat so‘ramasdan ishlatmasligi haqida kelishib oling.
Masalan: "Bu sening mozaikang, uni faqat sening ruxsating bilan ishlatamiz."
B. Maxsus vaqt ajrating
Har bir bola bilan alohida vaqt o‘tkazing, bu ularga o‘zlarining qadrlanishini his qiladi.
Masalan, kichkina bola uxlaganda, katta bola bilan o‘yin o‘ynash yoki suhbatlashish vaqti ajrating.
C. Oddiy va tushunarli qoidalar qo‘ying
"Qo‘l bilan urish yo‘q."
"Agar bir narsani xohlasang, so‘rash kerak."
"O‘z hislaringni so‘z bilan ifodala."

Bolangizga yordamlashing!
Ota-onani rozi qilish har bir farzandning burchidir. Ammo buning uchun ularning o'zi ham bolaga yordamlashsa, qanday ham yaxshi!
Yaxshilikka undash o‘rniga yomonlikka buyurish yoki ortiqcha qaysarlik qilib, farzand bilan orani buzishga sabab bo'lish ota-onalikka to‘g‘ri kelmaydi.
Siz avvalo ota-onaning roziligini topadigan farzand tarbiyalashga harakat qiling, so'ngra o'zingiz buning uchun unga mehr va tushunish ila ko'maklashing. Har holda sizda hayotiy tajriba, ota-onalik shafqati, marhamati bor.
#tarbiya
@GiyosiddinYusuf