HIDAYATNURI.UZ | Рәсмий канал️

#мақала
Әбиў Ҳанифаның фиқҳи
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллаҳ таалаға ҳамду сәнелер болсын.
Пайғамбарымыз саллаллаҳу алайҳи ўа салламға салаўат ҳәм сәлемлер болсын.
Имам Әбиў Юсуф даслеп Ибн Әбиў Лайла аты менен атақлы болған Куўфалы Муҳаммад ибн Абдурраҳман ибн Әбиў Лайла деген үлкен бир фақиҳ алымға шəкирт еди. Оннан тоғыз жыл даўамында илим алды. Бирақ, бир ўақыя себепли Әбиў Юсуф Ибн Әбиў Лайланың сабағын тәрк етип, Имам Әбиў Ҳанифа раҳматуллаҳи алайҳтиң мәжлисине өтип кетти. Негизинде, Ибн Әбиў Лайла да өз ўақтыниң ең уллы фақиҳларынан, алымларынан ҳəм ўақытында қазылар қазысы болған уллы шахслардан еди.
Имам Сарахсий «Ал-Мабсут»та жазыўына қарағанда, бир күни Әбиў Юсуф өз устазы Ибн Әбиў Лайла менен бирге бир тойға барады. Онда ширинлик ҳəм кондитер өнимлеринен ибарат шашыўлар шашылады. Әбиў Юсуф олардан айырымларын алады. Сонда устазы оның бул исин жеркенишли көрип, қатты бақырады ҳəм «бул нәрсениң ҳадал емеслигин билмейсенбе еле?! », деп сорайды.
Әбиў Юсуф устазына қарсы сөйлей алмаса-да, оның бул пикирин қабыл ете алмады. Кейин Әбиў Ҳанифа раҳматуллаҳи алайҳ алдына барып, усы ўақыя жөнинде оның пикирин сорайды. Әбиў Ҳанифа раҳматуллаҳи алайҳ «бул истиң қандайда бир жаман орны жоқ», деп Әбиў Юсуф қылған ис ҳарам да емес, бəлки, ҳадал ҳəм мубоҳ екенлигин айтады. Имам Әбиў Ҳанифа өз сөзлерине дəлил етип, өзлерине жетип келген бир хабарды келтиреди. Оған көре, Расулуллаҳ саллаллаҳу алайҳи ўасаллам ансарийлерден бир кисиниң тойында ўақытта, хурма шашылады. Расулуллаҳ саллаллаҳу алайҳи ўасаллам жерден хурмаларды тереди екен, асҳабларын да қызықтырып: «қане, алыңлар! », дейди.
Тағы Имамымыз хошласыў ҳажында жүз берген басқа бир ўақыяны да келтирип, айтады:
«Нәбий алайҳиссалам жүз түйени сойғанынан кейин, олардың ҳəр биринен Өзлерине бир бөлектен алыўын буйырып, қалғанларынан ким қəлесе өзине (қəлегенше) кесип алсын, дейди». Соған қарай сол ҳəм соған уқсас сыйлар шәрият тәрепинен жақсы болған ислерден», дейди.
Әбиў Юсуф имам Әбиў Ҳанифаның мəселеге бир тəреплеме емес, көп тəреплеме жантасыўы, терең пикирлеўи, одан үстинлиги ҳəм туўрылығы себепли жасырын салыстырыўды көре билиўи, таңлаўы, өз пикирине басқалардың қыялына келмеген дəлиллерди келтириўин көрип, Әбиў Ҳанифаның фиқҳына ҳайран қалды. Ибн Әбиў Лайла менен Әбиў Ҳанифа арасындағы айырмашылық оған ашық айқын болғаннан кейин, Ибн Әбиў Лайланың сабағын тәрк етип, Әбиў Ҳанифаға шəкиртликке өтип кетти.
Әбиў Юсуфқа Ибн Әбиў Лайладан көре Әбиў Ҳанифаның фиқҳи тереңрек болып көринди. Соннан кейин ол да Зуфар сыяқлы Әбиў Ҳанифаға шəкирт болды. Бирақ, Әбиў Юсуф Ибн Әбиў Лайланың барлық пикирлерин тәрк етпеди бəлки, ҳəр еки имамның бириккен орынларын ҳəм келиспеўшилик еткен орынларында үйренип, оларды салыстырып, оларға өз группасы ҳəм нəзеринен келип шығып қарады. Қайсыдур мəселеде Әбиў Ҳанифаның пикирлерине қосылса, басқасында Ибн Әбиў Лайланың пикирин мақул көрген орынларын да болды. Кейинирек еки устазы арасындағы фиқҳий келиспеўшиликлерге бағышлап оғада баҳалы болған «Ихтилаафу абий ҳанийфата вабни абий лайла» (Әбиў Ҳанифа ҳəм Ибн Әбиў Лайланың келиспеўшилиги) деген дөретпе жазды. Айырым уламалардың пикирине қарағанда, усы шығармадағы мəселелер ҳанафий мазҳабында тийкар болған «Зоҳиррур ривоя» китаплары арасындағы «Китабул асл» ишинде де берилген.
Хожели районы бас имамы И.Шерниязов А.Султанходжаевдан қарақалпақшаға аўдарды
•┈┈┈┈•❈••✾••❈•┈┈┈┈•
📃
@hidayatnuriuz

#ҳикмет
Инсан ҳәмийше басқаларға жақсылық қылыўы керек. Егер жақсылық қылыў имканына ийе болмаса, жақсы дуўалар қылсын!
•┈┈┈┈•❈••✾••❈•┈┈┈┈•
📃
@hidayatnuriuz

#ҳикмет
Бир арабийға:
"Рәббиңе шырайлы дуўа қыла аласаңба?"
деди.
"Аўа"
, деди ол.
"Қәне, дуўа қыл!"
.
"Аллаҳым! Сорамасақ-та бизге Ислам неъматын бердиң. Енди сорағанымыздан - жәннеттен бизди маҳрум қылма!"
деди ол.
•┈┈┈┈•❈••✾••❈•┈┈┈┈•
📃
@hidayatnuriuz

#мақала
Мустақыллық - уллы неъмат!
Ғәрезсизлик
- бул инсан ҳәм халықтың өз еркине көре жасаў ҳуқықын, өз тәғдирин белгилеў ҳәм өзин-өзи басқарыўға уқыплылығын билдиретуғын уллы неъмат болып табылады.
Ислам дининде ғәрезсизликтиң өзине тән әҳмийети бар, себеби Аллаҳ таала инсанды еркин етип жаратқан ҳәм оған өз таңлаўын қылыўда жуўапкершилик жүклеген. Инсанның ғәрезсизлиги Аллаҳтың қәлеўине муўапық түрде жасаў ҳәм өз өмири ушын жуўапкер болыўын аңлатады.
Жанажан Ўатанымыз - Өзбекстан Республикасы өзиниң мәмлекетлик ғәрезсизлигин қолға киргизгени ҳәм ғәрезсиз раўажланыў жолын баслағанына 34 жыл толды.
Ғәрезсизлик - елимиз ушын өз тәғдириниң ҳақыйқый ийеси болып, қәдир-қымбатын аңлап, мүнәсип турмыс кешириў, елимизде ҳуқықый демократиялық мәмлекет ҳәм пуқаралық жәмийетин қурыў имканиятын жаратты.
Ғәрезсизлик себепли жәннетмәкан елимизде Ислам дининиң раўажланыўы жолында кең имканиятлар ашылып, иътиқад еркинлиги нызамлы түрде кепилленип қойылды. Миллий ҳәм диний қәдириятлар тикленди, мешит ҳәм медреселердиң имаратлары, сийрек ушырасатуғын тарийхый дереклер, әййемги естеликлер мусылманларга қайтарып берилди. Мөмин мусылманлардың емин-еркин ибадат етиўи, диний билим алыўы, диний әдебиятларды басып шығарыўы ҳәм ғалаба хабар қуралларынан пайдаланыўы ушын барлық шараятлар жаратылды. Иътиқад еркинлиги нызамлы түрде кепиллеп қойылды.
Ғәрезсизлик ҳәм ибадатларды емин-еркин орынлаў неъматына бәрқулла шүкиршилик айтыўымыз керек. Себеби Аллаҳ тааланың бундай ўәдеси бар:
..."егер (берген неъматларыма) шүкирлик етсеңиз, әлбетте, (оларды және де) зияда етемен..."
(Ибраҳим сүреси, 7-аят).
Мүбәрек ҳәдисте Пайғамбарымыз (алайҳиссалам):
"
Ким инсанларға олардан көрген жақсылықлары есесине шүкирлик етпесе, демек Аллаҳқа да шүкирлик етпеген"
(Имам Аҳмад ҳәм Термизий рәўияты), - деп мәрҳамат еткен.
Ғәрезсизлик халықтың тек сиясий емес, ал руўхий тиклениўине де себеп болды. Ислам дини халықтың руўхий ҳәм әдеп-икрамлылық тийкарларын қайта тиклеўде әҳмийетли рол ойнады, себеби Ислам бәрқулла әдиллик, адамгершилик ҳәм өз ара жәрдем көрсетиўди үйретеди. Ғәрезсизлик - диний турмысты еркин ҳәм жедел түрде әмелге асырыў имканиятын берди.
Ғәрезсизлик байрамы мусылманлар ушын тек миллий байрам емес, бәлким диний мәнисте де үлкен әҳмийетке ийе. Бул күн инсанларды Аллаҳтың неъматларын еслеп, шүкиршилик етиўге, бир-бирине жақсылықлар етиўге шақырады. Аллаҳтың мәрҳаматы астында, еркин жасаў - бул ҳәр бир инсан ҳәм миллет ушын уллы бахыт болып есапланады.
Ғәрезсизлик - Аллаҳтың уллы неъматларынан болып, ол турмысымыздың мазмуны, мақтанышымыздың тымсалына ҳәм көринисине айланған.
Ўатан раўажланыўы, тынышлығы, парахатшылығы ҳәм оның ҳәр тәреплеме раўажланып, раўажланыўы ушын өз-ара аўызбиршилик тийкарында ҳәрекет етиўимиз зәрүрлигин Аллаҳ таала Қураны кәримде атап өтип, былай дейди:
..." Жақсылық ҳәм тақўа (жолында) бирге ислесиң, гүна ҳәм душпанлық (жолында) бирге ислеспең! Аллаҳтан қорқын! Әлбетте, Аллаҳ азабы қаттыдур"
(Маида сүреси, 2-аят).
Солай екен, ислам дининде ғәрезсизлик тек сиясий яки экономикалық еркинлик емес, ал руўхий еркинлик ҳәм жуўапкершиликти өз мойнына алыўды да аңлатады. Инсан өз ислери ушын жуўапкер болып, Аллаҳтың қәлеўине муўапық әдалат ҳәм ҳақыйқат жолында еркин өмир сүриўге умтылыўы лазым. Аллаҳ таала ғәрезсизлик байрамын бәршемизге мүбәрек қылсын!
Қарақалпақстан Республикасы Хожели районы бас имамы И.Шерниязов
•┈┈┈┈•❈••✾••❈•┈┈┈┈•
📃
@hidayatnuriuz