🧪ᴋɪᴍʏᴏ ᴍᴀʟᴜᴍ⌬ᴛʟᴀʀ

🌧️
Yomg‘irning hidi – tabiatdagi kimyoviy simfoniya
Yomg‘ir yog‘ganidan keyin havoda paydo bo‘ladigan o‘sha yoqimli, toza va biroz “yer hidi”ni hammamiz his qilganmiz. Bu hid aslida kimyoviy moddalar uyg‘unligidan hosil bo‘ladi.
Asosiy sababchi – geosmin nomli organik birikma. Uni aktynomitset deb ataladigan mikroorganizmlar ishlab chiqaradi. Quruq paytlarda bu modda tuproqda to‘planadi, yomg‘ir tomchilari esa uni havoga chiqaradi. Shu bois yomg‘ir boshlanishi bilan bu o‘ziga xos hid tarqaladi.
Bundan tashqari, ozon (O₃) ham rol o‘ynaydi. Momaqaldiroqdan keyin havoda elektr razryadlari kislorod molekulalarini o‘zgartirib ozon hosil qiladi. U havoga yangi, biroz metallga o‘xshash “tozalovchi” hid beradi.
Yana bir manba — bitumoid moddalar. Ular o‘simliklar ildizida bo‘ladi va yomg‘ir suviga tushib, havoga chiqadi.
Ilmiy tadqiqotlarga ko‘ra, bu hidlar inson miyasida xotira va tinchlanish markazlarini faollashtiradi. Shuning uchun yomg‘ir hidi bizga yoqimli tuyuladi — u tinchlik va yangilanish hissini uyg‘otadi.
https://t.me/qiziqkimyooo

➡️
Organik kimyodan reaksiyalar.
1️⃣
.  Eterifikatsiya reaksiyasi – spirtlar bilan karbon kislotalar o’zaro reaksiyaga kirishib murakkab efirlar hosil qilish reaksiyasi.
R-OH  +  RCOOH → R-COOR’  +  H2O
2️⃣
.  Bertole raksiyasi – 1856 yil CS2 va H2S aralashmasini qizdirilgan mis ustidan o’tkazib metan sintez qilish.
CS2 + 2H2S + 8Cu → CH4 + 4Cu2S
3️⃣
.  Fisher tropish usuli – suv gazidan alkanlarni sintez qilishni topgan.
nCO + 2n+1H2  → CnH2n+2  +  nH2O
4️⃣
. Vyurs reaksiyasi (1855-yil) – monogalogenli hosilalarni aktiv metallar bilan qizdirib alkanlar olish.   2CnH2n+1Gal  +  2Na  →  CnH2n+2  + nH2O
5️⃣
. Semyonov reaksiyasi – zanjirli reaksiya mexanizmini o’rgangan va zanjirli reaksiyaga asos solgan.
CH4 + Cl2  → CH3Cl + HCl
CH3Cl + Cl2 → CH2Cl2 + HCl
CH2Cl2 + Cl2  → CHCl3 + HCl
CHCl3 + Cl2 → CCl4 + HCl
6️⃣
.  Konovalov reaksiyasi – alkanlarni nitrolanishini o’rgangan.
CnH2n+2 + HONO2  → CnH2n+1NO2 + H2O
7️⃣
. Zinin reaksiyasi – aromatik nitrobirikmalarni H2 yoki (NH4)2S yordamida qaytarib anilin olgan.
C6H5NO2 + NH4)2S → C6H5NH2 + 3S + 6NH3 + 2H2O
C6H5NO2 + 3H2 → C6H5NH2 + 2H2O
8️⃣
. Vyoller reaksiyasi – ditsiandan oksalat kislota sintez qilgan.(CN)2+4H2O=(COOH)2+2NH3
Ammoniy sianatda mochevina sintez qilgan.
NH4OCN  → (NH2)2CO
9️⃣
. Vagner reaksiyasi – alkenlarga KMnO4 ning suvli eritmalarni tasir ettirib ikki atomli spirtlar olgan.
CnH2n + KMnO4 H2O → CnH2n(OH)2 + MnO2↓ + KOH
🔟
.  Kucherov reaksiyasi – atsetilenga simob tuzlar ishtirokida (HgSO4) H2O ni birikishi aldegid, atsetilen gomologlaridan esa ketonlar hosil bo’lish reaksiyasini o’rgangan.
C2H2 + H2O → CH3CHO
C3H4 + H2O → CH3-CO-CH3
1️⃣
1️⃣
.  Zelenskiy va Kazanskiy usuli – atsetilen va uning gomologlarini trimerlab benzol va uning gomologlarini sintez qilish usulini ishlab chiqqan.
1) 3C2H2 → C6H6
2) 3C3H4 → C6H3(CH3)3
1️⃣
2️⃣
.  Aldol kondensatlanish reaksiyasi – aldegidlar ishqoriy muhitda (masalan Ca(OH)2 ishtirokida) aldol kondensatsiyalanishga uchraydi.Aldol degani ham aldegid ham gidroksid guruh saqlagan moddalar.
CH2O + CH2O → CH2OH-CHO   (oksialdegid)
CH2OH-CHOH-CHO + 3CH2O → CH2OH-(CHOH)4-CHO  (geksoza)
1️⃣
3️⃣
.  Sovunlanish reaksiyasi – murakkab efirning suv bilan reaksiyaga kirishib spirt va kislota hosil qilish reaksiyasi.
1️⃣
4️⃣
.  Butlerov reaksiyasi – 1861-yil oddiy uglevdorodlarni Ca(OH)2 ishtirokida farmalindan sintez qilgan.
6СH2O  → C6H12O6
1️⃣
5️⃣
.  Shakarlanish reaksiyasi – glukozaning gidrolizlanishidan glukoza hosil bo’lishi.
(C6H10O5)n + nH2O → nC6H12O6
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
@kimyoni_birga_organamiz
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪

Allotropiya
Ayni bir elementning bir necha xil oddiy modda hosil qilishi allotropiya hodisasi deyiladi. Hosil bo‘lgan oddiy moddalar allotropik shakl o‘zgarishi deyiladi. Masalan: Kislorod elementi sharoitga qarab O2 va O3 allotropik shakllarini hosil qiladi.
Allotropiya hodisasining sabablari:
1. Oddiy modda molekulasidagi atomlar sonining turlichaligi. Masalan: O2 va O3
2. Qattiq modda tarkibidagi zarrachalarning turlicha joylashuvi. Masalan: olmos, grafit, karbin, fulleren, lonsdeylit va h.k.
3. Turli amorf shakllar hosil bo‘lishi. Masalan: Kristall va amorf kremniy.
Allotropik shakllari bor bo‘lgan elementlar:
O – O2(kislorod), O3(ozon)
C – olmos, grafit, fulleren, karbin
P – oq, qizil, qora, binafsha
S – rombik, plastik, monoklinik
Sn – α va β
Si, Se, Te kabi elementlarda ham uchraydi.
Allotropiyasi yo‘q elementlar: I, II guruhlar, N, H, F, Cl, Br, I, ...
*Zamonaviy tasavvurlarga ko‘ra turli sharoitlarda barcha elementlar allotropik shakllar hosil qiladi.
@kimyoni_birga_organamiz

#detetkiv
savol
Mashxur kimyogar olim uyidan o'lik holda topildi. Politsiyachi qotillikni ikki kishi amalga oshirganini aniqladi. Qotillikda besh nafar gumonlanuvchi mavjud. Gumonlanuvchilar Felice, Joshua, Nicolas, Nathan, va Peter. Politsiya kimyogar yozib ulgurgan qog'ozni topdi. Qog'ozda "26-3-58 28-27-57-16" raqamlar yozilgan edi va bu izoh orqali qotillarni darxol topishdi.
Diqqat savol qotillar qanday aniqlangan
❓

Kimyodagi ba'zi atamalarni to'g'ri yozishni o'rganamiz
💬
Noto'g'ri yozish: To'g'ri yozish
Malekula. Molekula
Vadarod. Vodorod
Kislarod. Kislorod
Labaratoriya. Laboratoriya
Galagen. Galogen
Xalkagen. Xalkogen
Indikatir. Indikator
Gamagen Gomogen
kabilar....
Yana siz ham komentda yozingchi bilasizmi ?

Kimyo fanining ko‘pchilik o‘quvchilar uchun qiyin tuyulishiga bir nechta asosiy sabablar bor. Ularni sodda qilib tushuntiraman:
1. Qiyin tushunchalar ko‘p
Kimyoda ko‘plab ko‘z bilan ko‘rib bo‘lmaydigan narsalar o‘rganiladi: atom, ion, molekula, orbital, elektron buluti.
O‘quvchilar buni tasavvur qilishda qiynaladi.
2. Formulalar va hisob-kitoblar
Kimyoda matematik hisoblar ko‘p:
mol tushunchasi
massa, hajm, zichlik
konsentratsiya
kimyoviy tenglamalarni tenglashtirish
Matematika kuchsiz bo‘lsa — kimyo ham qiyin tuyiladi.
3. Ko‘p yodlash talab etiladi
Elementlar davriy jadvali, reaktsiyalar turlari, achchiq-qattiq reagentlar, nazariyalar — bularning barchasi eslab qolishni talab qiladi.
4. O‘qituvchining tushuntirish uslubi
Agar o‘qituvchi mavzuni sodda, hayotiy misollar bilan tushuntirmasa — fan bir zumda qiyin bo‘lib ko‘rinadi.
5. Laboratoriya ishlari kam
Amaliyot bo‘lmasa, kimyo quruq nazariya bo‘lib qoladi. Amaliyot esa fanni 3 baravar osonlashtiradi.
6. Fon (bazaviy) bilim yetishmasligi
7–8-sinflarda atom tuzilishi, valentlik kabi asoslar yaxshi tushunilmasa, keyingi mavzular juda murakkablashadi.

50-modda.
📚
Ta’lim olish huquqi
Har kim ta’lim olish huquqiga ega.
Davlat uzluksiz ta’lim tizimi, uning har xil turlari va shakllari, davlat va nodavlat ta’lim tashkilotlari rivojlanishini ta’minlaydi.
Davlat bepul umumiy o‘rta ta’lim va boshlang‘ich kasb-hunar (professional) ta'lim olishni kafolatlaydi.
Umumiy o‘rta ta’lim majburiydir.
Maktabgacha ta’lim va tarbiya hamda umumiy o‘rta ta’lim davlat nazoratidadir.

#KimyoMilliySertifikat
✅
KIMYO FANIDAN BEPUL
9-MILLIY SERTIFIKAT TESTI
🤓
👍
Hurmatli Milliy Sertifikat imtihoniga tayyorgarlik koʻrayotgan oʻquvchilar, bilimingizni sinash vaqti keldi
⏰
Dushanba yani (08.12.2025) kuni soat
🔢
🔢
da
MILLIY SERTIFIKAT TESTI boʻlib oʻtadi.
Ushbu test tekshiruvi xuddi BBA imtihonidagidek RASH MODELIda amalga oshiriladi. (ball, foiz, daraja)
📊
Yangilik: Botimiz "43 talik testni RASH modelida tekshirib beriladi va sizning darajangiz (C, C+, B, B+, A, A+) aniqlab beradi.
📌
Testni bajarish uchun 3 soat vaqt beriladi, eng qizigʻi natijalar test yakunlangandan soʻng
🔢
daqiqa ichida e'lon qilinadi.
Testda ishtirok etish mutlaqo
BEPUL
💸
faqat xabarni kimyo guruhlariga va tanishkarizga yuborsangiz kifoya, sababi qancha koʻp oʻquvchi ishtirok etsa natijangiz shuncha aniq chiqadi.
⚠️
Eʼlonni barcha KIMYODAN sertifikat olaman deganlarga ulashib, ularni ham xabardor qiling.
Test boʻladigan kanal. Kanalga a’zo boʻlmasangiz testni ishlolmaysiz
👇
👇
👇
👇
👇
👇
@KimyoMilliySertifikat
@KimyoMilliySertifikat

🧪
KIMYODAN MUHIM ATAMALAR MA'NOSI
🔥
Adsorbsiya ad -ga va sorbeo-yutaman;
🔥
Allotropiya grekcha allos - boshqa va topos - usul ;
🔥
Analiz grekcha analesis- parchalanish;
🔥
Anionlar grekcha ana- yuqori va ion-boruvchi;
🔥
Antibiotik grekcha anti -qarshi va bios -hayot;
🔥
Antifirizlar grekcha anti - qarshi va inglizcha freeze - muzlamoq;
🔥
Agregat (lot. aggrego — birlashtiraman, ulayman)
🔥
Assotsialanish grekcha assosiare- birikish;
🔥
Atom grekcha - bo'linmas;
Valentlik lotincha valens- kuchli, kuchga ega;
🔥
Vitaminlar lotincha vita - hayot;
🔥
Gidroliz grekcha gidro-suv va lysis- parchalanish ;
🔥
Gomogen grekcha xomos-teng, bir xil;
🔥
Gormonlar grekcha xormanio - harakatlantiraman, qo'zg'ataman;
🔥
Distillash-haydash;
Zootsidlar grekcha zoo -hayvon va lotincha tsedo-o'ldiraman;
🔥
Izobarlar grekcha izos-teng va baros-og'irlik;
Izomerlar grekcha izos-teng va mer -qism;
Izotop grekcha isos-teng va topos -joy;
In
🔥
sektitsid lotincha insestum-hasharot va caedo- o'ldiraman;
🔥
Kataliz grekcha katalysis-yemirilish;
🔥
Katod grekcha katodos-qaytish, pastga yurish;
🔥
Kinetika grekcha kinetikos-harakatlantira oladigan;
🔥
Kondensatsiya lotincha condensatio-quyuqlashish;
🔥
Kreking inglizcha cracking- parchalanish ;
🔥
Kristall grekcha krystallos-muz, tog' billuri;
🔥
Neytral lotincha neuter - na unisi na bunisi;
🔥
Piroliz grekcha pur - ovoz;
🔥
Plazma grekcha plasma - yasalgan, taxlangan;
🔥
Polimer grekcha polymeres - ko'p qismli;
🔥
Protein grekcha protes - birinchi ;
🔥
Proton grekcha protes - birinchi;
🔥
Radioaktivlik lotincha radio - nur va aktivus- faol;
🔥
Rektifikatsiya lotincha rektus - to'ri va fakio - qilaman ;
🔥
Reaksiya - re... va lot. actio — harakat)
🔥
Suspenziya lotincha suspensio - osilish;
🔥
Tautomeriya grekcha tautos - o'shaning o'zi va meros - o'lchov;
🔥
Ferment lotincha fermentum- tomizish;
🔥
Freon lotincha frigos- sovuq;
🔥
Ekstraksiyalash lotincha extraro - ajratib olaman.
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
@kimyoni_birga_organamiz
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪
🧪

Дунё кучлиларининг кучли фикрлари...
1. Келдим, кўрдим, ғалаба қозондим.
©
Цезарь
2. Ҳар доим ўзингиздан кучлилар орасида бўлинг! Қийналасиз, аммо ривожланасиз.
©
Уорен Бафет
3. Билгувчилар амал қилсин, тушунганлар сабоқ берсин.
©
Конфуций
4. Секин ҳаракат қилишдан қўрқманг, қотиб қолишдан қўрқинг.
©
Брюс Ли
5. Имконият музқаймоққа ўхшайди, эриб кетмасидан олдин еб қолиш керак.
©
Бодо Шефер
6. Қўрқсанг бажарма, бажаряпсанми қўрқма, бажардингми ачинма!
©
Чингизхон