СОҒЛОМ БОЛА - БАХТЛИ ОНА

Xulosa
Vitamin yoki mineral tanaga kirmayotgani emas —
tanangiz uni qabul qilmayotgan bo‘lishi mumkin.
Shu sababli ularni ichish yetarli emas,
avval sababni topish kerak
: ichakmi, parazitmi, mikrofloramimi yoki jigar tizimi.

Vitamin singmayotganini qanday bilsa bo‘ladi?
Eng ko‘p uchraydigan belgilar:
• Tez charchash
• Soch to‘kilishi
• Teri qurishi
• Tirnoq mo‘rtlashishi
• Kamqonlik
• Immunitet pasayishi
• Bolalarda sekin o‘sish, injiqlik
🔍
Qanday tahlillar topshirish kerak?
• Umumiy qon tahlili
• Ferritin, temir
• Vitamin D
• Vitamin B12
• O‘t pufagi UZI
• Ichak parazitlariga test (koprogramma yoki PZR)

Parazitlar (gijjalar) vitamin singmasligiga sabab bo‘ladimi? — Ha!
Ba’zi parazitlar organizmga tushgan vitaminlarni o‘zlashtirib oladi yoki ichak devorini shikastlaydi.
Eng ko‘p uchraydiganlari:
•
Giardia (lyamblia)
→ A, D, E, K vitaminlarini yomonlashtiradi
•
Askarida
→ temir yetishmovchiligi qiladi
•
Tasma qurtlar
→ B12 ni keskin kamaytiradi
•
Ostritsa
→ bolalarda uyqu, ishtaha, e’tibor buzadi
Parazitlarga xos belgilar:
• Ishtaha pasayishi yoki oshishi
• Ozish
• Qorinda g‘ulg‘ula
• Tunda bezovtalik
• Temir yetishmovchiligi
• Bolalarda injiqlik, diqqatsizlik

Oshqozon shirasining kamligi
Asosan vitamin
B12
o‘zlashtirilmaydi.
Ko‘p uchraydigan belgilar:
• Til yonishi
• Holsizlik
• Asabiylik
• E’tibor pasayishi
5️⃣
Noto‘g‘ri ovqatlanish odatlari
• Vaqti-vaqti bilan ovqatlanmaslik
• Juda yog‘li ovqatlar
• Haddan tashqari shirinlik
• Yetarli protein yo‘qligi
Organizm “material” yetishmasa, vitaminlardan foyda olmaydi.
6️⃣
Doimiy stress va uyquning buzilishi
Ichak peristaltikasi sekinlashadi → so‘rilish sustlashadi.

🧬
1. Asosiy sabablar: vitamin nega singmaydi?
1️⃣
Ichak shilliq qavatining yallig‘lanishi
Gastrit, enterit, kolit kabi kasalliklar ichak devorini zaiflashtiradi. Natijada:
• Temir singmaydi
• B12 pasayadi
• Yog‘da eriydigan vitaminlar yomon o‘zlashadi
Bu eng keng tarqalgan sabab.
2️⃣
Mikroflora buzilishi (disbakterioz)
Antibiotiklar, fast-fud, stress → ichakdagi foydali bakteriyalar kamayadi.
Natija: ozuqa moddaları qonga yomon o‘tadi.
3️⃣
Jigar va o‘t yo‘llari muammolari
A, D, E, K vitaminlari yog‘da eriydi.
O‘t yaxshi ajralmasa, bu vitaminlar umuman so‘rilmaydi.

✨
Vitamin va minerallar organizmga nega singmay qoladi?
Bugungi kunda ko‘pchilik vitamin ichadi, sog‘lom ovqatlanadi, lekin baribir charchoq, bosh aylanishi, soch to‘kilishi yoki ishtahaning pasayishi kabi belgilar davom etadi. Bu ko‘pincha
vitamin va minerallar organizmga to‘liq singmayotgani
dan dalolat beradi.
Eng qiziq tomoni — bunga nafaqat ovqatlanish, balki
ichakdagi yallig‘lanish, mikroflora buzilishi va hatto parazitlar
ham sabab bo‘lishi mumkin.
Organizm moddani qabul qilishi boshqa,
uni qonga o‘tkazib, o‘zlashtirishi esa boshqa jarayon
. Muammo aynan shu bosqichda yuzaga keladi.

❗
Temir yetishmovchiligi belgilari
• rang oqarishi
• soch to‘kilishi
• tirnoq sinishi
• yurak tez urishi
• qo‘l-oyoqlarning muzlashi
• ishtaha pasayishi
• diqqat susayishi (bolalarda)

🍏
Temir qayerda ko‘p uchraydi?
Hayvon mahsulotlari (eng yaxshi so‘riladi):
• mol go‘shti
• jigar
• tuxum sarig‘i
• baliq
O‘simlik mahsulotlari:
• grechka
• ismaloq, brokkoli
• loviya, no‘xat
• qurutilgan mevalar (mayiz, o‘rik, xurmo)
• olma, anor, grechka, qovoq urug‘i
⸻
🟢
Temir yaxshi so‘rilishi uchun
• C vitamini (limon, apelsin, kivi) bilan birga iste’mol qilish kerak.
• Choy va kofe temirni yomon so‘riradi — ovqatdan
40 daqiqa keyin
ichish kerak.
• Kalsiy ham temirning so‘rilishini pasaytiradi — bir vaqtda ichilmaydi.

🔥
4. Energiya ishlab chiqarish
Organizmda energiya hosil bo‘lishi (ATP ishlab chiqarish) uchun temir zarur.
Shuning uchun temir kamaysa:
• motivatsiya pasayadi
• kuch-quvvat kamayadi
• jismoniy faollik yomonlashadi.
⸻
🧬
5. Gormonlar va fermentlar tarkibi
Temir ko‘plab
fermentlar
va
gormonlar
sintezida ishtirok etadi.
Ayniqsa:
• qalqonsimon bez gormonlari
• o‘sish gormoni
ishlashi temirga bog‘liq.

🧠
2. Miya faoliyati va diqqat
Temir
miya hujayralarining oziqlanishida
muhim rol o‘ynaydi.
Bolalarda temir kam bo‘lsa:
• diqqat susayadi
• eslab qolish qiyinlashadi
• o‘qish qobiliyati pasayadi
Kattalarda esa bosh og‘rishi va charchoq tez-tez kuzatiladi.
⸻
🛡
3. Immunitetni mustahkamlaydi
Temir immun hujayralarining ishlashi uchun zarur.
Yetishmovchilikda:
• shamollash tez-tez takrorlanadi
• organizmning bakteriya va viruslarga qarshi kurashish qobiliyati pasayadi.