Жеке күнделік / Еркебұлан
Неге адам ешнәрсе қалай алмай қалады
Тура осындай сұрақпен психологқа баласы туралы ата аналар сұрап келеді, күйеулері туралы әйелдері сұрап келеді, бастығы өзінің жұмысшылары туралы сұрап келеді. Барлығы өзінің жанында тек өмірге құштар адамды көргісі келеді, қараған адамға пайдалы, өмірі бірдеңе жасап, шығарып жүретін, ал олар, дым істегілері келмейді, ешнәрсе қаламайды.
Жасап шығаруға мотивация - бастапқы кезде өте нәзік, бірақ қалыптасқан соң — өте мықты нәрсе. Оның пайда болуы үшін көп нәрсе сәйкес келуі керек — көзге көрінбейтін, кездейсоқ факторлар. Бірақ егер солар қалыптасса, мидағы жүйе өзін өзі қамтамасыз етіп отырады.
Алдымен физиология сәйкес келуі керек. Яғни, ағза жеткілікті түрде бақыт гормондарын бөліп және оларды қабылдай алуы қажет. Бұл гармондардың перекурсорларының жеткілікті болуы және көп таралған Сдвг синдромының болмауы да әсер етеді. Себебі ол ұзақ мерзімді мотивацияны жойып жібереді. Ми, дене және бір физиологиялық белсенділік және фокус қоя алу қабілеті де болуы керек.
Одан кейін, адамда бос уақыт болуы керек. Ештеңемен айналыспайтын кездер. Сол кезде ми жаңа ақпарат іздеп, өздігінен қинала бастайды. Жаңа әсерлер мен тың дүниелерге деген тапшылық сезілуі керек. Жан-жағында 24/7 өз қалауларымен мазасын алатын туыстар немесе аш екеніңді сезбей жатып аузыңа сэндвич тыға салатын шектен тыс қамқор ата-ана болмауы тиіс.
Сосын – эксперимент жасауға ресурстар керек. Және қателесуден қорқытатын үрей болмауы қажет. Адам өз деңгейінде тәжірибе жасап көре алатындай, қателесуден қорықпайтындай мүмкіндікке ие болуы шарт. Бұл жерде өте кедей адамдар – яғни қателікке ресурсы жоқ немесе жоқпын деп есептейтіндер – автоматты түрде қалып қояды. Сол сияқты, бәрі бірден мінсіз шығуы керек деп ойлайтын перфекционистер де осы жерде тоқтайды.
Жалпы, бар мәселе осы. Егер адамда бәрі дұрыс қалыптасса, цикл былайша жабылады:
Зерігу → Қызығушылық векторы → Әрекет → білгеннен ләззат алу → Қателік → Талдау → Қайта әрекет → Жеңіс → Жеңістен ләззат алу → Қайтадан Зерігу.
Егер адам ешнәрсені қаламаса осы жердегі циклдың бір жерінде үзік бар деген сөз:
- зерігудің орнына — біреудің мүддесі үшін тынымсыз, мәнсіз қарбалас өмір.
- қызығушылық пайда болғанмен, оны жасауға мүмкіндік бермейді, себебі ресурсты басқа біреу басқарады.
- әрекет жасай алмайды, өйткені оған постоянно бос нәрсемен айнслыспа деген
- немесе жасаған қателігінен ресурсы жоғалған
- немесе анализ дұрыс емес, себебі басындағы установкалары қате
Ұзақ мерзімді жетістікке кедергі келтіретін нәрселер:
- горманалды бұзылыс
- уақытының бәрі 100% толып, мүлде бос болмау
- ата ананың “мағынасыз іспен айналыспа” деген тыйымдары
- қателіктен немесе жоғалтудан қорқу
- өз бетінше әрекет істей алмауы
- доминация ға және эгоизм ге тыйым
ӨМІРДІ ҚҰР СҮРІП ӨТУ ТУРАЛЫ
Қазіргі заманауи қоғамда өмірінде барлығы дұрыс адамның ең қатты неврозының бірі — өмірді бос сүру.
Басқалардың өмірі қызық болғанынан, оңай әрі жеңіл болғанынан емес, одан қалды барлығын жасап көруде (FOMO) емес, уақыт өтіп бара жатыр өміріңді әйтеуір бір мақсатқа арнауда емес (уақыт - қайта толмайтын ресурс, өмір сүруге асық).
Барлық мәселе дұрыс емес мақсат таңдап, 40 жыл өткеннен кейін басқа жолға бұрып жібергеніңді түсіну. Лучше моряк болу керек еді, морской пехотинец болғанша, скрипка дай ойнау керек еді, нервта ойнағанша, бизнес ашу керек еді, қаржы инспектекторы болып оларды жапқанша.
Дұрыс емес жолды таңдаудан қорқатын адамдардың бастарында 2 установка бар:
1. Табу керек бір дұрыс жол бар
2. Егер дұрыс емесін таңдасаң сені жазалайды, дұрысын таңдасаң - иығыңнан қағып "молодец, бізді жерге қаратпады" деп айтады.
Бірақ шынайы өмірде бәрі басқаша - сен по любому өмірді құр сүресің, гарантиясымен. Не шешім қабылдасаң да, қай жолды таңдасаң да - оның барлығы бірдей мағынасыз. Проекттер, ақша, бизнес, отношения, балалар, құрылыс, ескерткіш, профессия, инвестиции, премия, спорт, отбасы - бұның барлығы былайынша айтқанда бос. Сонша қиналып, тыпыраштанып, 50 жыл өткеннен кейін осының біреуі де болмағандай отыру. Ал егер википедияға кіргеннің өзінде, жердің астындағы 2 метр тереңдікте саған не жылы, не суық болмайды.
Сондықтан егер қателесем деп қорықсаң - уайымдама, сен уже мәңгілікке қателестің. Кез келген нәрсе жасай аласың - оның барлғы "не то" болады, айырмашылық жоқ.
Адамның терең рухани қатпарын қозғайтын құдіретті сөздер Болмыстың өзінен бастау алады. Сөз құдіретінен кесілгенде, адам болмысы құнсызданып, мылжың машинаға айналады. Соған орай «Былжыр сөзге бітеу құлақ» деген мақал шыққан. Осы трагедияны дөп басып байқаған М.Хайдеггер «Адамның жоғалуы мылжың сөзден басталады», – деп ескертті.
«Мылжың әңгіме», «мағынасыз бос сөз» адам болмысына қатер төндіретін рухани вирус. Себебі жүріс-тұрысы қисайған пендені түрлі моральдық талаппен уағыз айтып түзу жолға шақыруға болады. Бірақ бос сөздің шырмауына шатылған кісі: «Мен ештеңе бүлдірген жоқпын. Бар болғаны сөйлесіп отырмыз. Онда тұрған не бар екен?» – дейді. Бірақ мағынасыз бос сөз бен мылжың әңгіменің кесірінен көңілін тот басып, адами кейіптен алшақтап кеткенін аңдамайды.
Қаныш және ғылыми майдан
@youtubabot
Подкаст-4
Сапалы ұрпақ тәрбиелеу, кіші буын қуыс кеуде болмау үшін не істеу керек, ата-аналар балаларының көкірегін қалай ұлттық құндылықтарға толтыра алады осы мәселелердің төңірегінде керемет әңгімелер баяндалады!
10/10
✅
Тыңдап шығуға кеңес беремін!
@youtubabot
Подкаст-3
Қазақстандағы әр ата-ананың міндеті, Қаныш сияқты бір баланы өсіріп, тәрбиелеп қазақ қоғамына сыйлау! Бұл мақсаттты орындай алмаса қазақстаннан көшіп кетсін)
Қаныш және ғылыми кітабын оқып жүргендіктен мына подкаст түсінікті әрі қызық болды.
Ойымда жаңа бір майдан басталып жатыр!
10/10
✅
Тыңдап шығуға кеңес беремін!
Жігітке батырлық атақ жеңген жауының күшіне қарап беріледі. Адамның беделі еңсерген қиындығы мен арқалаған жауапкершілігіне қарай артады. Ауырдың үстімен, жеңілдің астымен жүретін пысықтарға құрмет көрсетілмейді.
Қаныш және Ғылыми майдан
@youtubabot