Xurshid Abdurashid

***
Кел, суҳбат қиламиз, озгина ўтир,
Барибир ўзгармас дунёи қўтир.
Ўзингдан гапиргин, хотиржам бошла,
Ҳаёт ташвишларин бир четга ташла.
Майли болаликни ёдга ол, рухсат,
Менга энг беғубор пайтимни эслат.
Болалик осмони қор каби оқдир,
Биламан, у биздан анча йироқдир.
Умримиз ипидан узилган варрак,
Биз уни қувамиз сарсон, жонсарак.
Барибир бўлсак-да қанча чопағон,
Қувиб етолмаймиз уни ҳеч қачон.
Орзулар ортидан кетамиз дайдиб,
Кетган нуқтамизга бормаймиз қайтиб.
Қандай асов эдик бир дамлар, қара,
Энди қаршимизда сокин манзара.
Қай бир истагимиз рўёбин кўрди?
Қай бири армонга дўниб улгурди?
Вақт эса бешафқат, тинмай чопади,
Бизга ҳар он битта эрмак топади.
Шу билан андармон ойлар, ҳафталар,
Суғур куни каби ҳар кун қайталар.
Сен эса хотиржам, сипо турасан,
Овқатингни ейсан, футбол кўрасан.
Шундай курашасан ҳаётинг билан,
Бўлса-да, учмайсан қанотинг билан.
Қанот нима керак? Парвозлар унут,
Орзулар олдида улкан бир сукут.
Болалик осмони ҳамон бор, ишон,
Биз уни кўрмаймиз, аммо ҳеч қачон.
Кўнгил соғинчларга тўлиб кетган дам,
Ўйлайман, бир пайтлар болаликда ҳам.
Учиш истагида бўлмаганман мен,
Ҳеч қачон учишни билмаганман мен...
👉
@xurshidabdurashid

СЕНИ
Табассум кечаркан юзингда,
Сени кулгуларсиз севаман.
Орзулар қолмаган менда,
Ҳиссиз, туйғуларсиз севаман.
Ишқ – тан олиш бўлса бордир,
"Йўқ"ларсиз, "ҳа"ларсиз севаман.
Сени сен бўлгану бўлмаган
Ўшал лаҳзаларсиз севаман.
Юрак нима истар? Шу онда ижро,
Сени тақлидларсиз севаман.
Қалбимда муҳаббат барпо,
Мақтов-танқидларсиз севаман.
Сўз қолдир ўртада. Мен ўқий,
Сени сукут билан севаман.
Унут де, унутай. Юракка чўкиб,
Ўшал унут билан севаман.
Севги тақдир учун бефойда,
Енгил-оғирларсиз севаман.
Булут қизиқтирмас, осмон жойида.
Сени... Ёмғирларсиз севаман.
Юракка сен кўчиб ўтдинг, кел энди,
Ҳаётимга кўчгин. Севаман.
Ёмғирни гапирма. У тинди,
Ташқаридан... ичкин севаман.
Муҳаббат юракка ютқизиқ,
Ночор чораларсиз севаман.
Шеър нима? Тугайди. Севги... йўқ,
Сени метафораларсиз севаман.
👉
@xurshidabdurashid

“DARDISAR” – BUGUNGI QALBLAR “PASPORTI”
“O‘tkan kunlar”ni varaqlasangiz, xuddi Abdulla Qodiriy yashagan davrning kishilarini ko‘rgandek, sofdil insonlarini bag‘ringizga bosib, peshonasidan o‘pgandek, yarim soat suhbat qurgandek bo‘lasiz. Shubhasiz, bu ham adabiyotning yana bir ajoyib hislatidir.
“O‘tgan kunlar” bo‘ladimi yoki “Shum bola” asarimi, ularni o‘sha davrning yuraklari haqidagi pasport degan bo‘lardim. Bu shunday pasportki, unga goh tosh ko‘ngillar, goh farishta qalblar haqida ma’lumotlar yoziladi. Va bu yozuvlar u qalblarni go‘yo hujjat yanglig‘ olis davrlarga o‘zi bilan olib o‘tadi. Bu asarlar o‘sha zamon odamlari dardi, xayollarining mahoratli insonshunoslari tomonidan bitilgan hujjatlaridir.
Xurshid Abdurashid qalamiga masub “Dardisar” romanini ham aynan shunday asar deyishimiz mumkin. Ha, “Dardisar” bir tutam umri bo‘la turib, hayotini bekor sarflayotgan kishilar haqidagi asar, “Dardisar” – yemakxonada tushlikka birinchi, ikkinchi, uchinchi taomlarni buyura turib, shundoq eshik oldida och o‘tirgan kishiga yarim burda non ilina olmayotgan nafslar haqidagi asar, “Dardisar” – tomog‘igacha qarzga botsa-da, xuddi betashvish kapalakdek xirom qilayotgan puchuq iymonlar haqidagi asar, “Dardisar” – bu men. “Dardisar” – bu siz. “Dardisar” – bu biz.
Xullas kitobga bundan ortiq ta’rif topa olmadim. Insoniylik atalmish tuyg‘ularimizning bugungi holatiga iste’dodli ijodkor Xurshid Abdurashid prizmasi bilan qarab ko‘rish kishiga katta xulosalar berishiga ishonaman.
Aytgancha, asarning sodda va shirali tili shunday ravonki, ijodkor yozish oldidan qalamiga siyohni go‘yo Said Ahmad va G‘afur G‘ulom siyohdonidan olib turgandek tuyuladi.
Katta asar, shu bilan birga yosh va lekin katta ijodkor ham muborak bo‘lsin azizlar!
Qobiljon Shermatov

Чана оёқли Барбегази
Биз юнон ва рим мифологияси ҳақида кўпроқ биламиз. Лекин француз фольклорида ҳам қизиқ персонажлар бор экан.
Анку
– француз мифларида ўлим даракчиси.
Барбегази
– тоғларда яшовчи, оёқларини чанғи сифатида ишлатадиган, гномларга ўхшаш катта оёқли кичик мавжудотлар.
Вуивр
– оёқлари ва пешонасида қизил қимматбаҳо тоши бўлган қанотли илон.
Бўри Одам
– ўзини бўрига айлантира оладиган инсон.
Гоблин
– ғорларда яшайдиган одамсимон мавжудот.
Яшил Хоним
– Шато де Бриссак қалъасида истиқомат қилувчи арвоҳ.
Инсоният тасаввури кенг. Ибтидоий даврларда ғорларга илк тасвирларни чизган ҳам инсон эди. Инсон – ижодкор.
У ҳамиша тасаввурида дунё яратади. У ҳамиша образлар ўйлаб топади. Мифология бир кишининг тасаввури эмас. Мана шу тасаввурлар мажмуаси, халқ ижодкорлигининг маҳсули.
👉🏻
@xurshidabdurashid

Кумбакарна — “Рамаяна” эпоси қаҳрамонларидан бири бўлган улкан ракшаса (дев).
У қаттиқ риёзат чекканидан сўнг, Браҳмадан дуо сўраш имкониятига эга бўлади. Кумбҳакарна ундан
Индранинг тахти — индрасанн
и сўрамоқчи эди, бироқ сўзни нотўғри талаффуз қилиб,
нидрасан, яъни абадий уйқу
ни сўраб қўяди. Шундан сўнг у қаттиқ уйқуга кетади.
Ланка ҳукмдори Равана Кумбакарнани жуда қийинчилик билан уйғотади ва Рама билан бўлган жангда иштирок этади. Жанг майдонида Кумбакарна ғайриоддий куч кўрсатиб, маймунлар тўдасини ютиб, уларни оёқлари билан эзиб ташлайди.
Ҳануман, Нала, Нила, Ангада ва Сугрива каби маймунлар у билан курашишга уринадилар, аммо кураш муваффақиятсиз бўлади. Шунда Раманинг ўзи жангга кириб, тугамас ўқли
Коданда камони
ни ишга солади. Ракшалар қўшини тез орада камая бошлайди.
Кумбакарна Рамага ташланади, бироқ ўқ ёмғири остида қолиб, жангда ҳалок бўлади.
Кумбакарна озодликка эришади, чунки ўлими олдидан у ҳиндлар эътиқодидаги илоҳий зот (Рама)ни кўриш шарафига муяссар бўлган эди.
👉
@xurshidabdurashid

Ўқувчи ўзи ўқиётган романда қатнашиши мумкинми?
Постмодерн роман тушунчаси анъанавий романнинг назарий қолипларини парчалашга ҳаракат қилади. Мaзкур йўнaлишдa ижoд қилувчи ёзувчилaр пoстмoдерн рoмaндa тaсвирлaнгaн дунё хaёлий экaни, унинг мoҳиятидa жудa кaттa урғу бoр экaнлигини тaъкидлaшaди. Бундa aсaрни ёзиш жaрaёни ҳaм рoмaннинг aсoсий қисмигa aйлaнaди. Яъни
муаллиф ўқувчини романда иштирокчи бўлишини истайди, уни асарнинг ёзилиш жараёни билан таништириб боради.
Хусусaн, турк ёзувчиси
Aҳмет Aлтaн
ўзининг биринчи рoмaни
“Тўрт фaсл куз”
aсaрининг биринчи бoбигa
“Рoмaн шундaй бoшлaнaди”
дегaн сaрлaвҳa қўйгaн. Кейинги бoб
“Бу рoмaндa ҳaммaнинг кўзи кўк рaнгдa”
сўзлaри билaн бoшлaнaди. Бу мисoллaрдaн кўринaдики, у ўқувчини мaтн ичигa чoрлaши билaн биргa уни ижoд стoли вa ёзиш жaрaёнининг гувoҳигa aйлaнтирaди.
Айнан шу Aҳмет Aлтaннинг
“Дaҳшaтли эртaклaр”
рoмaнидa муаллиф янa бир рoмaннaвисни бoш қaҳрaмoн сифaтидa танлайди. Aсaрнинг муқaддимaсидa рoмaннaвис тилидaн:
“Рoмaнни гўё бирор қoтиллик режaлaштирaётгaндек лoйиҳaлaштирдим”,
дея aйтилaди.
Ва яна давом этади:
“Бу китoбнинг мен учун бoшқaлaридaн кўрa фaрқ қилиши сaбaби шундaки, ҳaр дoим мен қурбoнимни тoпaрдим, бу сaфaр қурбoним мени тoпиб oлди, рoмaн ёзиш учун ўзи менинг ёнимгa келди. Бoшқa бирoв учун у қoрa кўзoйнaк тaққaн, қoрa свитер кийгaн вa қaлин сoчлaридa қизиллик ялтирaб тургaн нaвқирoн қиз эди, мен учун эсa бу бир нечa қaтъий қўнғирoқлaрдaн кейин пaйдo бўлгaн рoмaн эди. Қиз рoмaнгa киришни хoҳлaётгaнини билaрди, aммo ундaн қaндaй чиқиш керaклигини билмaсди, буни фaқaтгинa мен билaрдим вa унгa ҳеч қaчoн aйтмaсдим. Мен ҳеч қaчoн буни қилмaдим”.
👉
@xurshidabdurashid

"Mansur Jumayev stipendiya"
si muborak, uka-singillar.
Jami to‘rtta shart bo‘yicha bellashib mumtoz adabiyotdan tortib qashqadaryolik ijodkorlar Abdulla Oripov, Салим Ашуров , Nurilla Choriyev , Bobur Elmurod, Muhammadali G'afforov , Madina Norchayeva , Suhrob Ziyo , Jontemir Jondor, Xurshid Abdurashid, Shahriyor Shavkat kabi ko'plab ijodkorlarning ijodini o'rganishdi, tahlil qilishdi. Eng katta yutuq shudir aslida. Tanlovni o'tkazishda amaliy yordam bergan Qashqadaryo viloyati hokimi Murodjon Azimov, Senator Komila Karomova, Professor, shoira opam Nilufar Umarova, ustoz G‘ulom Abdiyev hamda Laziz Rahmatovga oilamiz nomidan alohida tashakkur aytaman.

УЧАР МАКТУБ
Қиз сўнгги мактубин ёзди, ўчирди,
Уни жим кузатиб турар эди тун.
Улгурсин дер эди... Шўрлик улгурсин...
Кўз ёшлар этди сўнг мактубни якун.
“Севги ўткинчидир, ўтдию кетди”,
Пичирлар лаблари такрору такрор.
Кўз ёшлар ғамини хийла аритди,
Мактубни йўллашга киришди дилдор.
Хатни олиб учди тонгда кабутар,
Манзил олис эмас, яқин ҳам эмас.
Бир соғинч карвони бу йўлдан ўтар,
Бир бахт учиб борар ва қайтиб келмас.
Қиз тушлар кўради ўшандан буён,
Икки қаноти бор оппоқ номани.
Таниш бармоқларга етиб борган он,
Уйғониб кетади, зир қақшаб тани.
Соғинч дарвозаси ланг очиқ турар,
У томон жарликдир, чуқур ва тубсиз.
Кўкда сон-саноқсиз дайди кабутар,
Учиб ўтар, аммо бари мактубсиз.
“Нега ёздим ўзи? Қайси жин урди?
Кетсак бўларди-ку хайрлашмай ҳам”.
Қиз ўзин ҳар оқшом шундай койирди
Сўнг уйқу қалбига қўярди малҳам.
Йигит у мактубни олган эҳтимол,
Ўқиб ҳам кўргандир, алам туйгандир.
Балки, видо сўзи келгандир малол,
Ё сассиз, индамай кулиб қўйгандир.
Ошиқлар кўнглидай тордир бу дунё,
Ҳамма воқеъ сиғган, висол сиғмаган.
Манзилга етмаган мактуб кўп, аммо
Хатлар бор... ҳеч қачон юборилмаган.
Қиз жавоб кутаркан, кун ўтган сари
Кутиш умрига ҳам мазмун бахш этди.
Пичирлаб қўярди аммо лаблари,
“Севги ўткинчидир, ўтдию кетди...”
👉
@xurshidabdurashid

“Алқисса, ҳаёт уни югуришга мажбур қиларди, у эса таги кўчган чарм туфли билан юришга ҳам қийналарди...”
👉
@xurshidabdurashid

Ҳар биримиз ўз ҳаётимизни яшашимиз керак, бировникини эмас. Ҳақиқий севгисиз ҳаёт бўлмайди. Севги туйғуси яшашга туртки беради, ҳаётни безатади. Севгисиз ҳаёт шунчаки зерикарлидир. Бу энг бемаъни ва бефойда ҳаёт. Энг гўзал ва орзу қилинган касаллик бўлмиш ишқ вирусига чалинмаган юрак қотиб қолади, қорайиб, алал-оқибат парчаланади. Инсон ўлади, чунки унинг юраги севишдан тўхтайди. Ёки севишдан чарчайди. Агар бундай бўлмаганида, бутун дунё, бутун инсоният бутунлай бошқача яшаган бўларди.
Габриэл Гарсиа Маркес
👉
@xurshidabdurashid