Xurshid Abdurashid

БУ ЁМҒИР БОШҚАДИР
Ёмғирда эзилма,
бошқар ўзингни,
бу ёмғир бошқадир ва сен ҳам бошқа.
Томчилар рақсига қўшма кўзингни,
бу ёмғир янгидир ҳаддан ташқари.
Тўкилиб-тўкилиб охир тинади,
табиат ҳукмидан ташқи бу илм.
Осмон ҳар ёғишда янгиланади,
сен ҳам осмон бўлсанг нетар, севгилим?
Хотиранг вайрондан вайрона уйдир,
ҳар сафар ўтади томидан томчи.
Бу дард кўпга келган эски бир тўйдир,
ўтказмоқ керакдир кўзларни очиб.
Эски ёмғирлардан умид уз энди,
бекор кўзларингни тўлдирма ёшга.
Ёмғирда эзилма,
бошқар ўзингни,
бу ёмғир бошқадир ва сен ҳам бошқа.
👉
@xurshidabdurashid

"Meni bir soʻz bilan tasvirlaydigan kitob oling" degandi.
🎨
ZakovArt

Тарихга ашаддий қизиқувчилар учун ажойиб телеграм канали. Тавсия қиламан. Бу ерда нафақат тарих ҳақида қизиқарли маълумотлар, балки миллий сертификат олиш учун ҳам йўл-йўриқлар бериларкан
:
👉
https://t.me/tarixbysarvar
👈

#Шахсий_фикр
ЎЗБЕК ЎЗ ҚАҲРАМОНЛАРИНИ ТАНИСИН
...Дейлик, ёшларимиз Алишер Навоийни қандай тасаввур қилади? Кўпчиликнинг кўз олдида аввало ҳасса тутган, соч-соқоли оқарган, мункиллаб қолган саллали чол қиёфаси гавдаланади.
Ваҳоланки, Навоий бобомиз вафот этганда олтмиш, «Хамса»ни ёзганда қирқ ёшда эди. Бир ўзбек ўғлони сифатида Навоийни мункиллаган чол эмас, ҳам жисмонан, ҳам маънан бақувват, руҳан тетик, ғайратли шахс бўлган деб тасаввур этишга уринаман. Не ажабки, ҳар сафар нуроний чол сиймоси хаёлимда гавдаланаверади.
Тўлиқ ўқиш...
Каналга уланинг:
https://t.me/Manaviy_hayot_jurnali

“
Қовоқлардан ёғиб қор ўтар,
Синовлари ситамкор ўтар,
Кўнгиллардан бор ғубор ўтар,
Нигоҳларга ихтиёр ўтар.
Самоларга йўл тополмасдан
Бу қанотсиз қушлар зор ўтар.
Ситамларин санаб ўтгайман,
Қадамларин санаб ёр ўтар...
Мен дунёдан бир бор ўтгунча
Дунё мендан неча бор ўтар?
”
Дўстимиз Суҳроб Зиёнинг “Мутолаа” лойиҳасидаги шеърий концерти тўлиқ шаклда Ютубга жойланибди. Томоша қилишингиз мумкин:
https://www.youtube.com/watch?v=JhiFPYRgjL0&pp=ygULU1VIUk9CIFpJWU8%3D

АРЗИМАС НАРСАЛАР СЕҲРЛИ КУЧГА ЭГА
Тасаввур қилинг, сиз кинога боришга қарор қилдингиз. Сиз ҳам бошқалар каби чиптани кассадан сотиб оласиз, кейин уни назоратчига кўрсатасиз, сўнг томоша залига кириб, ўз жойингизни топасиз, чиптани чўнтагингизга солиб қўясиз ва... уни сеанс охиригача, балки бутун умрга унутасиз.
Йигирма-ўттиз йил ўтгач, эски пальтонгизни ювдириш ёки ташлаб юбориш учун жавондан оласиз. Шунда палтонинг чўнтагидан ўша унутилган чиптани топасиз. Ишончим комилки, бир лаҳзада ҳамма нарсани эслайсиз: фильмни ҳам, ҳамроҳингизни ҳам, ундан кейин нима бўлганини ҳам.
Аммо бунинг учун сизга шунчаки қатор ва ўриндиқ рақамлари ёзилган ўша чипта керак бўлади. Айнан тасодифий, арзимас нарсалар сеҳрли кучга эга, чунки улар бизнинг хотирамиз ва тасаввуримизни уйғотишга қодир.
Шунинг учун миллий санъат хазиналари билан бир қаторда оддий инсоннинг шахсий тажрибасига мурожаат қиладиган музейлар ҳам бўлиши керак. Ахир, истасангиз, турли даврларда қирол ва қироличалар қандай яшаганини: қандай идишларда овқатланганини, қандай каравотларда ухлаганини, қандай буюмлардан фойдаланганини тасаввур қилишингиз осон.
Аммо биз уларнинг фуқаролари, оддий одамлар ҳаётини жуда хира тасаввур қиламиз, ҳолбуки, у ҳам қизиқарли ва ибратлидир. Айнан шунинг учун мен “Масъумият музейи” романим чиққач, бу асарга бағишлаб Истанбулда музей очилишини, унинг экспозицияси фақат романдаги буюмлардан иборат кенгайтирилган инсталляция бўлишини хоҳладим.
ЎРХОН ПАМУҚ
👉
@xurshidabdurashid

ҲОББИТЛАР ҚАНДАЙ ПАЙДО БЎЛГАН?
Ҳоббитларнинг келиб чиқиши ҳақида деярли ҳеч нарса маълум эмас.
Жон Толкин
“Узуклар ҳукмдори”
асарига ёзган сўзбошисида уларнинг одамларга қариндош қабила эканлигини таъкидлайди, бироқ ҳоббитлар қачон одамлардан ажралиб чиққани ёки қачон пайдо бўлгани ҳақида ҳеч ким аниқ билмайди.
1951 йил охирида америкалик ношир Милтон Уолдманга йўллаган хатида Толкин шундай деб ёзган:
“Шубҳасиз, аслида ҳоббитлар айнан инсон ирқининг бир тармоғи (элф ёки гномм эмас) деб тахмин қилинади. Шу боис, уларнинг икки тури ҳам ёнма-ён яшай олади. Улар Баланд халқ ва Пакана халқ деб аталади.
Улар ғайриинсоний қобилиятлардан бутунлай маҳрум, аммо одамларга нисбатан табиатга (тупроққа, барча тирик мавжудотларга, ўсимликлар ва ҳайвонларга) яқинроқдирлар. Қолаверса, улар одамлар мутлақо тасаввур қилолмайдиган даражада, шон-шуҳрат ва бойликка ҳирс қўйишдан холидирлар.
Улар кичик қилиб яратилган: одам бўйининг ярмидан сал баландроқ, аммо йиллар ўтиши билан тобора кичрайиб боради. Бу Свифтнинг лилипутларига ўхшамайди. Аслида, жисмонан жуда заиф мавжудотларнинг оғир дамлардаги ҳайратланарли ва кутилмаган қаҳрамонлигини кўрсатиш мақсадида шундай қилинган”.
👉
@xurshidabdurashid

ГАРРИ ПОТТЕР БИРГИНА ЖУМЛАДАН ТУҒИЛГАН
Мен Поттердан олдин ҳам ёзардим, ҳар жойда ёзишга ҳаракат қилардим. Ҳатто
“Ўзимизникиларга ҳазил”
деган романим ҳам бор эди. Унинг устида бир неча йил ишлаганман. Ўша ғоя ҳали ҳам менга маъқул, лекин ўшанда китобни тасаввуримдагидек ёзиш учун жуда ёш эдим. Қирқдан ошган қаҳрамонларни ишончли тасвирлаш учун ҳаётий тажрибам етарли эмасди. Эплай олмадим.
Ундан олдин ҳам бошқа нарсалар ёзгандим, лекин улар янада ёмонроқ чиққан. Аммо
муваффақиятсиз асарлар ҳам ёзилиши керак.
Турли даврлар бўлади, жуда ёш пайтингда бошқаларга тақлид қилишинг табиий. Бу ёмон эмас, ҳатто кейинчалик фойда ҳам беради. Очиғини айтсам, фақат Поттер билан ўзимни тўлиқ намоён этдим ва ўйладим:
“Ҳа, мен бунга қодирман, уддалай оламан”.
Ҳаммасини ёзиш жараёнида ўрганиб бордим.
Менга ғоялар турли йўллар билан келади, китоблар ҳам турлича шаклланади. “Гарри”да дастлаб битта асосий фикр – асосий жумла пайдо бўлди:
“Бола хатни олмагунча ўзининг сеҳргар эканлигини билмасди”.
Шу биргина жумладан сўнг “Гарри Поттер” туғилди.
ЖОАН РОУЛИНГ
👉
@xurshidabdurashid

ҲОРҒИН ШАҲАРНИНГ КУЗИ
Ҳорғин шаҳарларда бўладиган куз
озғин вужудингга беркиниб олган.
Севгилинг кўзлари маъюсдан маъюс,
сирли нигоҳига ғам уя солган.
Бу ҳам етмагандай, телефонингда
маҳзун қўшиқларнинг узун рўйхати.
Умид кўприклари бирма-бир синган,
мунгли мусиқани бўлмас тўхтатиб!
Шаҳар куз шамолин симирар тунлар,
оғочлар жимгина қилар тазарру.
Тонг эса дунёда энг зўр афсунгар,
севгилинг тушидан чиқиб келар у.
Келолмай ётасан тағин ҳушингга,
бари шаклланар яна қайтадан.
Дунёда энг яхши кўрган кишингга
ёмон кўришингни бугун айтасан.
Жавобсиз қолади севгилинг ёзган
смс, ҳар бало, ғалвайи дунё.
Ким айтар бу тентак ақлдан озган,
ким айтар чап билан турганмикан ё!
Яна ўз домига тортади қўшиқ,
мунгли MP3лар берар оғир ҳис.
Фақат телефонмас, қалбингда жўшиб,
айланар “Куз” номли ғариб плейлист.
Ҳа, бундай ғашликдан қутулиш қийин,
мусиқа тинади, телефон ўчар.
Саёҳат илинжи ўртабми кейин
яна тортқилайди ўзига кўча.
Тунгача бемақсад, ёлғиз санғийсан,
ёлғиз курашасан куз билан, ёлғиз.
Одамлар бепарво... аммо танийсан:
бири худди Кошчей, бири ялмоғиз.
Сезасан, бир лаҳза вақт тўхтаб қолган,
аммо ғашлик ич-ичингни ўртайди ҳануз.
Озғин вужудингга беркиниб олган
ҳорғин шаҳарларда бўладиган куз.
👉
@xurshidabdurashid

“ҚАНДАЙ ҚИЛИБ ЯХШИ АСАР ЁЗИШ МУМКИН?”
Курт Воннегутдан тавсиялар
1. Ўзингизни қизиқтирадиган мавзуни танланг.
Ўзингиз жуда муҳим деб билган ва бошқаларни ҳам ҳаяжонлантира олади, дейишга арзирли мавзуни топинг. Асардаги тил билан боғлиқ ўйинларингиз эмас, услубингизнинг энг таъсирчан ва жозибали жиҳати шу бўлади. Айтганча, сизни роман ёзишга ундамаяпман, гарчи ёзсангиз хурсанд бўлардим, лекин фақат сизни чин дилдан қизиқтирадиган нарсани топишингизни сўрайман. Масалан, бу мавзу кўчангизнинг ўйдим-чуқур бўлиб қолгани ҳақида шаҳар ҳокимига арзнома ёки қўшни қизга севги мактуби бўлиши ҳам мумкин.
2. Кўп сўзлиликдан сақланинг.
Бу ҳақда ортиқча гапирмайман.
3. Соддароқ ёзаверинг.
Бадиий тил ҳақида: икки буюк адиб Уилям Шекспир ва Жеймс Жойс, ғоялари энг теран бўлса-да, деярли болаларча жумлалар ёзганини эсланг.
“Тирик қолиш ёки ўлиш”,
деб сўрайди Шекспирнинг Гамлети. Бу жумлада (инглиз тилида) энг узун сўз тўрт ҳарфли. Агар Жойс ҳазилкаш одам бўлганда, Клеопатра маржонидек ярқираган мураккаб ибора туза оларди, лекин унинг “Эвелин” ҳикоясини олинг. Ҳикоядаги энг севимли иборам:
“У чарчади”.
Бу ҳикояда бошқа ҳеч қандай сўз ўқувчи қалбини шу икки сўзчалик ларзага сололмайди. Тил соддалиги нафақат шарафли, балки муқаддасдир.
4. Қисқартиришга журъат топинг.
Балки сиз ҳам сўзлардан “Клеопатра маржони” ясай оларсиз. Аммо сўз бойлигингиз миянгиздаги ғояларга хизмат қилиши керак. Қоидангиз қуйидагича бўлгани маъқул: жумла қанчалик гўзал бўлмасин, ғоянгизни очишга хизмат қилмаса, уни дарҳол ўчириб ташланг.
👉
@xurshidabdurashid