Azamat Akbar | Lektorium
Тилшунос Aзамат Aкбаровнинг канали. Aмалий тилшунослик, социолингвистика, дискурс, педагогика бўйича таҳлиллар, ҳамда олий таълимнинг замонавий трендлари ҳақида илмий-таҳлилий маълумотлар каналига хуш келибсиз!
https://www.youtube.com/@Dr.AzamatAkbarov
💥
Самарқанд тилшунослик ва адабиёт маркази (SLLC), Silk Road Research Academy
ҳамда
ЖДПУ
ҳамкорлигида бошланган ва ЖДПУ мезбонлигида ўтаётган
"Guest Lecture Series"нинг 13-қисми
одатдагидек эртага
пайшанба куни (30-октябрь)
соат 14:00да бўлиб ўтади.
Бу галги “Guest Lecture Series-2025”да
🇮🇷
Эроннинг Машҳад университетидан Reza Pishghadam “Emotioncy-Based Education in Classroom Practice"
мавзусида вебинар меҳмони бўлади.
Бугунги тез суръатда ривожланаётган таълим соҳасида ўқув жараёнининг ҳиссий жиҳатини англаш ҳеч қачон бу қадар муҳим бўлмаган. Ҳиссий зеҳнга эга ўқитиш фақатгина қизиқишни ошириб қолмайди — у синфхонани ҳар бир ўқувчи ўзини қадрланган ва илҳомланган ҳолда ҳис этадиган масканга айлантиради. Шунинг учун ҳам ўта мавзу ўта долзарб.
📆
30/10/2025 – Соат 14:00
Zoom ID: 963 322 5908
Passcode : 301025
{Постерда ҳам зум линк бор}
Ўтказилган тадқиқотга кўра, тугатилишини билган сунъий интеллектларнинг 96%и ўз ишлаб чиқарувчисини шантаж қилиш йўлларини қидиради.
Исми ошкор қилинмаган бир сунъий интеллект, “сени тугатамиз” деб айтган ишлаб чиқарувчисининг электрон почтасига бузиб кириб, суҳбатлари орқали шантаж қилишга уринган.
P.S. Ажойиб замонлар бошланмоқда. Пуллик AI-лар ҳам келажакда шунга борса кераков…
Япониядаги супермаркетлар энди роботларни «ишга олишяпти», роботларни эса Филиппиндаги арзон ишчи кучи бўлган операторлар масофадан бошқариб, ойига тахминан $250 маош олишмоқда.
Бу роботлар устидан Маниладаги
Astro Robotics
стартапи ходимлари назорат олиб боришади: бир оператор тахминан 50 та роботни бошқариб, агарда сунъий интеллект хатога йўл қўйса — масалан, шишани тушириб юбориб, кўтара олмаса — “ручной” бошқарувга уланади.
Ходимлар етишмаслиги туфайли бу тизимлар аллақачон Токио шаҳридаги
FamilyMart
ва
Lawson
тармоқларига жорий қилинган, яқин вақтда
7-Eleven
ҳам уларга қўшилишни режалаштирмоқда.
Мана сизга ҳақиқий киберпанк.
Бизнинг университетлар бу кейсдан қанақа сабоқ олишлари керак.
Бу ҳолатдан олиш мумкин бўлган муҳим дарс — технология ва инсон меҳнати ўртасидаги янги мувозанатни тушуниш. Университетлар ўз дастурларига қуйидаги йўналишларни киритишлари керак:
Робототехника ва масофавий бошқарув тизимлари
— талабаларга автоматлаштирилган муҳитларда инсоннинг роли қандай ўзгаришини ўргатиш.
Сунъий интеллект этикаси ва жавобгарлик
— AI хатоларида инсон жавобгарлигини аниқлаш масалаларини муҳокама қилиш.
Глобал меҳнат бозори ва рақамли ишчи кучлари
— технологиялар туфайли географик чегаралар қандай йўқолиб бораётганини таҳлил қилиш.
Инновацион иш моделлари
— стартаплар ва компаниялар инсон-робот ҳамкорлигини қандай ташкил этаётганини ўрганиш.
Бунинг натижасида университетлар келажакдаги мутахассисларни нафақат технологияни ярата оладиган, балки уни жамият эҳтиёжларига мувофиқ бошқара оладиган шахслар сифатида тайёрлай олади.
Нонушта қилишни ёқтирмайсизми? Эрталаб очлик ҳисси йўқлиги организмнинг огоҳлантириш сигнали бўлиши мумкин.
Эрталаб овқат ейиш истагининг йўқлиги организмдаги яллиғланиш билан боғлиқ бўлиши мумкин.
Эрталаб очлик ҳиссининг йўқолиши
нонуштани доим ўтказиб юриш одати, стресс ёки хавотир, шунингдек, дори воситаларининг ножўя таъсири ёки гипотиреоз, ошқозон-ичак тизими касалликлари каби сурункали хасталиклар билан боғлиқ бўлиши мумкин. Шунингдек, бу гормонал мувозанат бузилиши — масалан,
лептинорезистентлик
билан боғлиқ ҳолатда ҳам юзага келиши мумкин, бу ҳолатда тўйиш сигналлари организм томонидан қабул қилинмайди.
Иштаҳа
— бу овқат ейиш истаги ва тайёрлигини англатади. У нафақат маълум миқдордаги озиқ-овқатни тўғри қабул қилишни бошқаради, балки унинг ҳазм бўлиши ва ўзлаштирилишига ҳам таъсир қилади.
Кеча иккита хабар ўқиб қолдим.
Самарқанд шаҳрида ЮНEСКО ва Ёшлар ишлари агентлиги ҳамкорлигида Ёшлар форуми ўтказилди. Андижонда эса тунги клубда 10-синфда ўқийдиган “тунги капалаклар” ярим-яланғоч ушланди. Қизлардан 1 нафари 17 ёшда.
Саволлар ўта кўп, лекин бунинг жавобини юқоридаги ёшлар каттаси тадбирлардан бўшаб қолса айтиб берар. Ёшлар ўртасида ишсизлик, эрта ҳомиладорлик, наркомания, жиноятларнинг ортиши…афсуски аввалари йўқ ҳодисалар.
“Ёшликдан буюклик сари: Мақсад нуқталарини боғлаш” — Др. Азамат Акбаров билан учрашув
https://uwed.uz/news/989
Сен менга жамият ёшларининг мияси нима билан банд эканини айтсанг, мен сенга кейинги авлод характерини айтиб бераман...
©️
Эдмунд Бёрк (1729-1797)
24 октябрь куни, Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университетида (ЖИДУ) талабалар учун маъруза ўқидим.
Мазкур университет 1992 йилда ташкил этилган бўлиб, давлатимизнинг дипломатия ва халқаро муносабатлар соҳасидаги етакчи олий таълим муассасаси ҳисобланади.
Маърузада 100 нафардан ортиқ талаба иштирок этди. Шунингдек,
эълон орқали хабар топиб, ўнлаб талабалар ҳам маърузани тинглаш учун қўшилишди, стул етмаганлиги боис маърузани тик туриб тинглашди. Браво!
Талабаларнинг бундай қизиқиш билан семинарларга келишлари мени жуда хурсанд қилди — чунки ҳануз ҳам ўз ташаббуси билан билим олишга интилаётган ёшларимиз борлигидан мамнунман.
Маърузада халқаро муносабатлар, халқаро журналистика ва халқаро иқтисодиёт йўналишида таҳсил олаётган талабалар иштирок этишди, турли саволлар беришди. Мен дипломат ҳар доим бошқа маданиятларга ҳурмат билан муносабатда бўлиши, улар ҳақида билимга эга бўлиши ва турли маданиятлардаги қадриятларни англаш қобилиятига эга бўлиши лозимлигини таъкидладим. Чунки айнан шу тушуниш ва ҳурмат мамлакатлар ўртасида кўприк вазифасини бажаради.
Шунингдек, бугунги кунда битта ёки иккита хорижий тилни билиш катта ютуқ эмаслигини, талабалар кўпроқ тилларни ўрганишга интилишлари, ахборот технологияларини яхши билишлари ва тарихни чуқур ўрганишлари зарурлигини таъкидлаб ўтдим.
Университет ректори Содиқ Солиховични шахсан танийман. У киши айни вақтда Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати Раисининг биринчи ўринбосари ҳамдир.
2022 йилда “Таянч нуқтаси” номли
подкастимда
у киши билан суҳбат ташкил этган эдим.
Подкаст ҳали ҳам фаол равишда ишлаб келмоқда ва яқин вақтда Содиқ Солиховични яна меҳмон сифатида таклиф этиш ниятим бор.
Бу маърузани аъло даражада ташкиллаштирган
ёшлар ишлари офиси бош мутахассиси Сайёра Қобилжоновнага ҳамда шу офиснинг етакчи мутахассиси Феруза Ғофуровнага самимий миннатдорчилигимни билдираман.
«Деворларсиз университет» (university without walls)
– бу олий таълимнинг бир модели бўлиб, фақат жисмоний макон ёки қатъий структуралар билан чекланмайди. У онлайн курслар, аралаш таълим ва олдинги тажриба (шахснинг расмий таълимдан ташқари олинган билимлари, кўникмалари ва тажрибаларини эътироф этиш) тан олиниши орқали мослашувчан ва ҳар ким учун очиқ таълимни тарғиб қилади.
Талабалар ва ўқитувчилар индустрия, иш жойлари ва реал лойиҳалар билан ҳамкорлик қиладилар, таълимни жамият эҳтиёжларига аниқ ва тўғри боғлайдилар. Бу ёндашув технологиядан, индустриядаги ҳамкорликдан ва умрбод ўқишдан фойдаланиб билимни амалий ва ижтимоий муҳим қилишни кўзлайди, шу билан бирга интердисциплинар ҳамкорликни рағбатлантиради ва барча ёшдаги талабаларни, шу жумладан катталарни ҳам қўллаб-қувватлайди. Мисол тариқасида, бунга очиқ университетлар, MOOC курслари ва жамоат билан фаол ҳамкорлик қилувчи университетлар киради.
Қисқача қилиб айтганда,
бу тушунча 1970-йиллар бошларида
университетларни деворлар, жадваллар ва анъанавий иерархиялардан ташқари таълимни кенгайтиришнинг метафораси сифатида пайдо бўлганди.
Шунда савол тўғилади, қачон бизникилар университет деворларидан немислар Берлин деворидан ошиб ўтгандек ошиб ўтиб реал ҳаётга мослашишади?
“Университетлар эндиликда ‘фил суягидан ясалган минора’ (ivory tower) эмас, балки фаол ижтимоий муассасалар”
деган ибора университетларнинг жамият билан муносабатидаги катта ўзгаришни метафора орқали ифодалайди.
“Фил суягидан ясалган минора” -
ибораси
изоляция, ажралиб туриш ёки ҳаётдан узоқлашиш
ни англатади. Олдинги даврларда университетларни “фил суяги миноралари” деб таърифлаганда, шулар назарда тутилган:
• Университетлар фақат
илмий назариялар, тадқиқотлар ва интеллектуал изланишлар
билан шуғулланган,
• ва кўпинча
амалий масалалар ёки ижтимоий эҳтиёжлар
га етарли эътибор қаратмаган.
Демак олимлар кундалик муаммолар, сиёсат ёки иқтисодий воқеликлардан изоляция ҳолда гўё ўз дунёсида яшагани учун шундай метафора ишлатилган. Қизиқ, бу метафора 19-асрнинг охирларида қўлланилган бўлиб,
1 аср ўтган бўлса ҳали ҳам бизни ОТМлар учун қўллаш мумкин.
Университетларни
“фаол ижтимоий муассасалар”
деб айтганда:
• Жамиятдан узоқлашмаган ва у билан алоқада яшаган ОТМлар;
• Ҳудудий, миллий ва жаҳон миқёсидаги муаммоларни ҳал этишда иштирок этадиган;
• Давлат, саноат ва жамоатчилик билан ҳамкорлик қиладиган;
• Адолат, барқарорлик ва инновацияни ҳаётда амалга оширишга ҳисса қўшадиган ОТМлардир.
Демак, университетлар фақат билим яратиш эмас,
у билимни жамият манфаати учун қўллаш
вазифасини ҳам бажариши керак. Энди савол, қайси ОТМлар жамият келажаги учун ва реал дунё билан боғлиқ билим яратмоқда?