Бизнес-адвокат | Biznes-advokat
Тошкент шаҳрини қандай дабдала қилишгани ҳақида ўта илмий асосли таҳлил бўпти.
Экология ва ҳаво тозалиги масаласига давлат, жамият ва аҳоли бир ёқадан бош чиқарган ва жиддий эътибор беришни бошлаган фурсатдан фойдаланиб, узоқ йиллардан бери кўпчиликни норози қиладиган қуйидаги нохуш муаммоларга ҳам эътибор бериш вақти келди, ўз ўрнида уларга қаттиқ чоралар кўришни бошлаш лозим деб ҳисоблайман :
1. Йўлларга, паркларга, дарахтзорлар орасидаги йўлакчаларга вб жамоат жойларига тупурган, ифлос қилган, ахлат ташлаган ёки ҳар қанақа кўринишдаги нохуш, кўнгилбузар нарсаларни ташлаган шахсларга эътироз билдириш, танбеҳ бериш, агар ахлатни ўзи олиб ташламаса ,тозаламаса 102 га ёки 1057 рақамларга тел қилишни оав ва ижт тармоқ орқали аҳоли ўртасида кенг тарғиб қилишни бошлаш.
2. Ахлат ташлаган Ҳуқуқбузар шахсни тел га расмга ёки видеога олиб, ииб га ёки порталга жўнатиш. Бунинг эвазига ўша айбдор шахсга солинган жариманинг 50 фоизи миқдорида мукофот бериш. Аввало, бундай номақбул ҳаракатлар учун жарима суммасини ошириш.
3. Радар ўрнатиб, ҳайдовчиларни жаримага тортишга ёрдам қилганларга жарима суммасидан мукофот бериляптику. Нимага аҳолининг йўлини, дарахтзорини, паркларини ва бошқа қадам босадиган жойларини ифлос қилаётган фаросатсиз ва виждонсиз шахсларга жарима солиш учун шу усулни қўлламаяпти давлат??? Чунки амалдорлар бу оддий жойларда пиёда юришмайди. Уларни йўллардаги кўнгилбузар ишлар безовта қилмайди. Йўлдаги машиналар эса уларни безовта қилади.
4. Худди шунақа чораларни йўлларни четида, шаҳарларораси йўлларни айниқса, водийга бориш-келиш йўллари четида тикка туриб олиб, очиқчасига кичик ҳожатини чиқараётган бефаросатларга нисбатан ҳам қўллаш кк. Ҳам экологияни бузяпти, ҳам одоб-ахлоқни, ҳам шарқона миллий мусулмон халқимиз обрўсига путур етказмоқда. Туристлар кўриб оғзи очилиб жинни бб қолай деяпти бу аҳволга.
5. Шунга ўхшаш бошқа таклифларни фаол ва виждонли фуқароларимиз яна беришлари мумкин.
Агар инсонлар фаришта бўлишганида - Ҳукуматларнинг кераги бўлмас эди.
Агар Ҳукуматдагилар фаришта бўлишганида - уларни назорат қилиш керак эмас эди.
(Александр Гамильтон, АҚШ давлатчилигининг қурувчи-оталаридан бири).
Қиссадан ҳисса шуки:
1. Миллатимиз ва аҳолисининг асосий қисми мусулмон бўлган давлатларнинг илмий-техник, ҳарбий қурол- аслаҳа, иқтисодий, молиявий вб соҳаларда Ғарб га нисбатан қолоқ даражада экани, ижтимоий, иқтисодий, сиёсий, инсоний, маданий , маиший ва бошқа муаммолардан боши чиқмаётгани асосий сабабларидан бири ҳам айнан мана шу қоидада.
2. Яъни инсонлар Ҳукуматсиз, давлатсиз ва сиёсатсиз яшай олишмайди. Чунки биронта инсон фаришта эмас. Жумладан, Исломда ҳам ўшанчун давлатчилик ва сиёсат барпо қилинган. Мен сиёсатга аралашмайман, деган гап эса айримларнинг муттаҳам ва зулмкор давлатларнинг қирғин қилиши ва ёмонлигидан қочиш учун мажбуран ўйлаб топилган чораси эди Жон сақлаш ва тинч бўлиш вб учун.
3. Ҳукуматни назорат қиладиган механизмлар бўлиши шарт: чунки Ҳукуматларда ишлайдиганларни биронтаси ҳам фаришта эмас (лекин таълим ўлдирилган ва жаҳолат сунъий равишда кучайтирилган айрим постсовет давлатларида ҳаммани ҳам бунга ишонтириб бўлмаса кк). Ҳукуматдагилар нафақат фаришта эмас, балки Пайғамбар ҳам эмас. Мабодо бу ҳақиқатга ҳам ҳаммани ишонтирса бўладими-йўқми билмадим.
4. Модомики шундай экан, фаришта ёки пайғамбар эмаслиги аниқ бўлган Ҳукуматларни қандай назорат қилиш мм?
А) Фақат эркин, ошкора ва ҳалол сайлов йўли билан сайланган Парламент орқали
Б). Мустақил Парламент томонидан сайланадиган Олий суд тизими орқали. Ва Конституциявий суд орқали.
В) Эркин ОАВ ва матбуот орқали.
Ва ҳоказо сиёсий, ҳуқуқий ва иқтисодий тийиб туриш механизмлари- институтлар (қурилмалар, ташкилотлар, идоралар, ) орқали. Давоми бор.
Юқорида келтирилганлар ёзувчи
Карим Бахриев
мақоласидан иқтибослар
Ҳаво нега ифлослангани сабабларини билсак, шу сабабларни бартараф этганда, ҳаво тозаланишини биламиз… Бошладик.
Нега биз бўғилиб қоламиз ва деярли 10 йилдан бери бугунги ҳаво сифатига қандай етиб келдик!?
Машинада роппа-роса 15 дақиқа юрганимиздан кейин ўпкамизни деярли тупурганимиз учун, бугунги кунда бу ахлатни нафас олишимизнинг ҳақиқий сабаблари билан бўлишиш вақти келди, деб ўйлайман, чунки ҳеч ким расмий версиясини бермайди, чунки биз ҳатто гилам остидаги филни супуришга ҳаракат қилаетган бўлишимиз мумкин)
Бу менинг тахминларим эмас, балки турли манбалардан олинган мета-таҳлил ва экологларнинг шарҳлари.
Албатта, бу кеча содир бўлган эмас ва тўсатдан иссиқхоналар ёқилган ва шунинг учун бу ҳаммамиз учун ёмон, бўлди демаймиз, ахир муаммо чуқурроқ деган одамларнинг фикрлари мени ҳайратда қолдирмасин
Шундай қилиб, бу масъулиятсизликнинг улкан намунаси эканлигини тушуниш учун мен кичик анамнез туздим, орқага ўтиринг ва эшитинг.
Тошкентда ҳавонинг ифлосланишининг сабаблари 7-8 йил давомида тўпланган хатоларнинг қатламли қасосидир.
Тизимли хато: "қайтиш нуқтаси" (2017-2018). Бу даврда туб носозлик юз берди: шаҳарда экологик жкспертиза учун тасдиқланган Бош режасиз ер сотиш ва қурилиш пойгаси бошланди.
Шаҳарни ноёб жойлашувини (тоғ этакларида) ҳисобга олган ҳолда қуриш ўрнига, расмийлар ҳаво ҳаракати физикасига эътибор бермай, кўп қаватли биноларни қуриб ташлаш учун "яшил чироқ"ни беришди.
5 та ҳақиқий сабаб (энг муҳимидан камроқларига қадар):
1. "Шамол атиргули"ни блокировка қилиш (асосий шаҳарсозлик хатоси)
Тошкентни тарихан шимоли-шарқдан тог шамоллари (шабада) эсиб тозалаб келган, тунда тоғлардан шамал эсиб тушган ва кунлик тутунни тозалаган.
* Нима бўлди: 2018 йилдан бошлаб шаҳарнинг шимоли-шарқий қисмида (шамол келган жойларда) ва марказда кўп қаватли бинолар (12-16+ қават) хаотик тарзда қурила бошланди.
* Натижа: бетоннинг бу" деворлари " шаҳарда шамол тезлигини пасайтирди. Тутунни табиий равишда пуфлашни тўхтатди, дуд ва тутун фақат блоклар ичида "турғунлашади".
2. Кўмир уйғониши ва "иссиқхона ҳалқаси" (хато 2022-2023)
2022/2023 йил қишда энергия инқирози юз берди (газ танқислиги). Фавқулодда чоралар сифатида улар саноат, иссиқхоналар ва иссиқлик электр станцияларини кўмирга ўтказишни буюрдилар.
* Муаммо: Тошкент атрофида (Тошкент вилоятида) минглаб гектар иссиқхоналар мавжуд. Газ танқислиги сабабли уларга паст сифатли кўмир (Ангрендан жуда кўп кул ишлаб чиқарадиган жигарранг кўмир) ва ҳатто резина шиналар билан иситишга рухсат берилди (ёки бошланди).
* Натижа: Тошкент тутун билан ўралган эди. Кечқурун ва тунда вилоятдан тутун шаҳарга чўзилади. Шунинг учун ёниш ҳиди кўпинча 21:00 дан кейин пайдо бўлади.
3. Автомобиллар ва евро-2 ёқилғисини назорациз олиб кириш. Ўзбекистон хорижий автомобилларни божхона расмийлаштирувини соддалаштирди ва бир неча йил ичида Тошкентда автомобиллар сони икки баравар кўпайди. Аммо бу муаммонинг ярми.
* Ёқилғи: 2025 йилгача енг машҳур бензин АИ-80 эди. Аслида, бу 2 йил олдин дунё тарк жтган евро-20 стандарти. У жуда катта олтингугурт таркибига э#га.
* Кесилган катализаторлар: автомобилларнинг катта қисми (шу жумладан янги кобалт/Гентра ва ески хорижий автомобиллар) каталитик конверторларни олиб ташлади - зарарли чиқинди газларни ёқадиган қурилмалар. Уларсиз битта машина 10-15 та хизмат кўрсатадиган машина каби ҳавони ифлослантиради.
* Ҳозирги ҳолати: 2025 йил сентябр ойидан бошлаб Ўзбекнефтгаз АИ-80 ни сотишни расман тўхтатди, аммо оқибатлари (катализаторсиз эски флот) йиллар давомида сақланиб қолади.
4. Яшил филтрни йўқ қилиш
Дарахтлар барглардаги чангни (ПМ) ушлаб турадиган жисмоний филтрдир.
* Ишламаган мораторий: 2019 йилда еълон қилинган ўрмонларни кесишга мораторий бўлишига қарамай, ишлаб чиқувчилар етук кўп йиллик чинор ва эман дарахтларини йўқ қилишни давом эттирдилар, шунчаки жарималар тўлашди (бу уйдан олинадиган фойда билан солиштирганда кулгили эди). Катта дарахтлар ўрнига сояни таъминламайдиган ва ҳавони деярли филтрламайдиган ингичка кўчатлар (арча/ арча) экилган.
5. Қурилиш чанг ва тупроқ ерозияси.
Шаҳар битта катта қурилиш майдонига айланди.
* Тупроқ: қурилиш майдончаларида очиқ ер суғорилмайди ёки қопланмайди. Ҳар қандай шабада тонналаб чангни ҳавога кўтаради.
* Сувнинг йўқолиши: ариқлар ва каналларни тўлдириш микроиқлимни қуритишга олиб келди. Қуруқ ҳаво тўхтатилган зарраларни нам ҳаводан яхшироқ ушлаб туради.
Қисқача хулоса:
Тизим хатоси узоқ муддатли режалаштиришдан кўра тез фойда (қурилиш, автомобил сотиш, ЧП филтрларида тежаш) ни биринчи ўринга қўйиш эди.
Ўйлайманки, Тошкентда ҳаво муаммоси қишда кескин кучайганини ҳисобга олсак, асосий омил 2. Кўмир уйғониш даври ва" иссиқхона ҳалқаси", яъни иссиқхоналар ва иссиқлик электр станцияларини газдан ажратиш.
Яхши эслайман, улар буни иссиқхоналар билан қилишни бошлаганларида (айтмоқчи, 2022-23 йиллардаги қишки инқироздан олдин ҳам), мутахассислар ва иссиқхоналар ушбу чоранинг бемаънилиги ва зарарли эканлигини таъкидладилар:
- иссиқхоналар газни жаҳон нархларида сотиб олишди, яъни хитойларга қайта сотиш учун газини олиб қўйиш бемаънилик.;
- иссиқхоналарнинг ўзи учун кўмирга ўтиш юқори харажатларни англатар эди ва уларнинг аксарияти учун рақобатбардошлик ва қарзга ботиш бугунги кунда секторнинг катта кредит қарзида намоён бўлмоқда.;
- ва (барабан) кўмирга ўтиш экологик муаммоларга олиб келади.
Аммо маъмурий иштиёқ билан кўтарилган амалдорлар ҳеч кимни тинглашадими? Албатта йўқ. Хусусан, чунки улар қарорлари учун ҳеч қандай жавобгарликни ўз зиммаларига олмайдилар. Қозонхоналар ва иссиқхоналарни газдан ўчириш учун кимдир жавобгарми? Ҳеч бўлмаганда кимдир кечирим сўраганми? Йўқ.
Худди шу нарса ҳамма нарсага тегишли. Камида битта мансабдор шахс бизнесни ёпиш, қонунсиз бузиш, мажбурий сертификатлаш ёки рўйхатдан ўтказиш (автомобиллар, лифтлар, дори-дармонлар ва бошқалар) учун ақлдан озган ва бузуқ талабларни белгилаш, ҚҚС тўловчиларининг сертификатларини чексиз олиб қўйиш бўйича масъулияциз ва баъзан жиноий қарорлар учун тўлаган. ва ушбу солиқни қайтариш билан "светофорлар" ва ҳоказо.? ЙЎҚ, ҲЕЧ ҚАЧОН ЭМАС! Кўпи билан кимдир мулойимлик билан, оталик билан танбеҳ берди. Ва ҳамма нарса давом этди ва этмоқда...
Бизнинг қудратли бюрократиямизнинг назорати ва жазосизлиги масъулиятсизликни келтириб чиқаради, бу эса ҳақиқий жиноятларга айланади. Бу шаклланмаган ҳолат, самарали тескари алоқа механизмларининг йўқлиги, чеклов ва мувозанатлар ва ваколатларнинг бўлиниши деганидир.
Суратда АҚШнинг Нъю Йорк шахри
Шахарни қоқ ўртасида шахар билан тенг кўкламзор ўрмон бор, майдони 340 гектар, Марказий парк дейишади (Central park)
Бу ерга дом қуриш тугул битта бутка қўйиш хам мумкин эмас экан
Бу яшил майдон шахарни ўпкаси хисобланади, хар бир вилоятда, шахарда шунақа ўпка бўлса хаво кейин зўр бўлади
Дарахт экишни кўпайтириш керак!!!
Кардиология бўлимидаги ҳожатхонани аҳволини (бошқа бўлимларда ҳам аҳвол ўта ёмон) тасвирлаш учун эса сўз бойлигим камлик қилди, масъул раҳбарлар шахсан бориб ўз кўзлари кўришларини ва ислоҳ қилишларини сўрайман.
Фарғона вилояти Риштон тумани Марказий шифохонаси ва айниқса, кардиология бўлимидаги аҳвол (2025 й ноябрдаги ҳолати). Кўринишидан, шифохонанинг айрим қисмлари косметик таъмирлашдан чиққан ва бу расмлар таъмирлашдан кейин кўп ўтмасдан туриб олинган. Хулоса 2 хил: ёки таъмирлаш учун давлат бюджетидан етарли пул ажратилмаган ёки ажратилган бўлса ҳам бу пулларни тўлиқ сарфланмаган, яъни ўзлаштирилган бўлиши эҳтимол. Ҳар икки ҳолатда ҳам давлат ва унинг идоралари бу ҳолатлар учун тўлиқ жавобгар. Улар назорат қилиши ва талон-торожни олдини олиши шарт эди. Акс ҳолда нима учун уларга бюджетждан маош ва бошқа пул маблағлари ажратилмоқда? Ёки назорат идораларига ҳам "доля" тегиб турибдими? Соғлиқни сақлаш вазирлиги ва бошқа масъул идорлардан муносабати билдиришларини, прокуратура идораларидан эса текшириш ўтказиб, қонуний чоралар кўришларини сўраймиз.
Бизни кузатиб боринг:
Telegram:
https://t.me/abduvohidyakubov
Facebook:
http://www.facebook.com/abduvohidy
5 йил олдин эълон қилинган видеоматериал экан.
Паспортга рўмол билан расмга тушишга қаршилик қилишяптими?
Ҳуқуқларимизни ўрганамиз. Хўш, бу ҳолатда нима қилиш лозим? Батафсил видеода.
Бизни кузатиб боринг:
YouTube:
https://www.youtube.com/channel/UCHGp-fluOIExxcAEZUBKzFA
Telegram:
https://t.me/abduvohidyakubov
Facebook:
http://www.facebook.com/abduvohidy
Instagram:
https://www.instagram.com/abduvohid__yakubov/channel/