Markaziy Osiyo
1873-йил Хива ишғолида рус чор аскарлари сафида қатнашган америкалик харбий мухбир Январий Алеизий Маггахен шундай ёзади:
«Амударё кечувидан ўтиб хориб чарчаган эдик. Агар қатиқ қаршилик бўлса бу ахволда нима қиламиз экан деган ташвиш ҳам бор эди. Аммо биз Хозараспдан Хивагача бирор қаршиликсиз, хаттоки махаллий ахолидан озиқ овқат олиб қийналмай етиб бордик. Аскарларимиз ахолидан янги узулган олма, ўрик, шафтоли нон чой сотиб олишар эди. «Жассирама иссиқда отларимизни нима билан озуқлантирамиз» деб хавотирда эдик. Боғот ва Хозараспликлар бизга отларимиз учун жўғори ва беда ҳам сотишди.»
Юртига бостириб кирган оккупантлар билан бемолол савдо қилувчи бу халқ америкалик харбий мухбирни аввалига тажжублантирди. Хива ишғолидан сўнг қочиб кетган хон, Чор Россияси вассали бўлишга рози бўлиб, яна саройга қайтгач, мухбир у билан кўришди ва сухбат қурди. Ва шу сухбат жараёнида тушундики бу халқ сиёсатдан узоқ тутилгани ва доимо кун ўтказиш қорин тўйғазиш ғами билан банд этиб қўйилгани учун юртига бостир келганларни ҳам индамай қабул қилаверадиган, хаттоки уларга «нажоткор» сифатида қарайдиган даражага етиб келган экан.
Ўз Халқига паст назар билан қаровчи хукумдорларни, ахолисини аксраият қисмини ишсиз ва камбағал холатида ўзлари кайфу сафо билан банд амалдорларни мабодо четдан душман бостириб кирса шу халқдан ёрдам кутишга қанчалик ҳаққи бор экан?
3 та хонлик ишғол этилгач уни бошқарган бирорта хон ёки сарой амалдорлари мардларча юртда қолиб уни химояси учун туриб бермаган. Хаммаси четга қочган ўз жонини ўйлаб. Шу тарихий воқеалар бизга ўрнак бўлиши лозим.
Қўқонинг сўнги хони
Худоёрхон
-- 1882-йил. Афғонистонда йўлда, вафот этади.
Хиванинг сўнги хони
Саид Абдуллахон
-- Украинда 1930-йили, 63 ёшида отбақарлик қилиб, очарчиликдан вафот этади ва кончилар қабристонига дафн этилган. Қабри хозиргача топилмаган.
Бухоронинг сўнги амири
Саид Мухаммад Олимхон
-- Мамлакатдан қочиб кетганидан кейин қоракўл тери сотиб тирикчилик қилган. Умрини сўнги кунлари кўзи бутунлай кўрмай қолган.
1944-йилда, 64 ёшида вафот этган. У Афғонистонга дафн этилган.
Қабр тошига шу мисралар ёзилган экан:
"Беватан амир хору фақирдир,
Гадо гар ўз Ватанида бўлса Амирдир..."
(Расмда арман дошноқлари Туркистонликларни асрга олган фото.)
©
Фурқат Саид
Library
@centerasia_library
Каналга обуна бўлинг
👇
@centerasiastudy
⁉️
Birinchi
“killer”lar guruhi – Hashshoshiylar yoki Assasinlar aslida kim bo‘lgan?
Assasinlar deganda ko‘pchilikning xayoliga birinchi navbatda mobil telefon o‘yini keladi. Ammo ular to‘qima afsona emas. Assasinlar real hayotda mavjud bo‘lgan. XII-XIII asrlarda hozirgi Iroq va Eron hududlarida maxfiy qotillar guruhi paydo bo‘ldi. Ularni musulmon o‘lkalarda Hashshoshiylar, Yevropada esa Assasinlar deb atashgan. Hatto, Yevropa qirollari, baronlarini bosh egdirgan Rim Papasi ularning nomini eshitganda oyoq qo‘li qaltirab turgan ekan. Hashshoshiylar juda maxfiy va tezkor qotillar bo‘lgan. Bugungi maqolamizda, dunyodagi eng birinchi yollanma qotillar guruhi Hashshoshiylar yoki Assasinlar haqida so‘z yuritamiz.
👉
batafsil o'qish uchun link
👈
Markaziy Osiyo
|
Library
|
Science
1953 йилдан 1961 йилгача Мавзолейда Владимир Ленин жасади ёнида Иосиф Сталиннинг жасади ҳам турар эди. Революция пешволари учун алоҳида Пантеон барпо этиш режаси ҳам бўлган, аммо бу лойиҳадан тезда воз кечилди. КПССнинг ХХ съездида шахсга сиғиниш қораланганидан кейин эса Сталин каби салбий қаҳрамон Ленин билан тенг даражада зиёрат объекти бўлиши керак эмаслиги ҳақида гап-сўзлар кучайди.
1961 йил кузида партия раҳбарлари йиғилишда Сталиннинг жасадини Кремль девори ёнида қайта дафн этишга қарор қилишди. 30 октябрь куни, КПСС ХХII съездининг охирига икки кун қолганда, минбарга РСДРП аъзоси (1902 йилдан) ва сталинча репрессиялар қурбони бўлган большевик аёл — Дора Лазуркинага сўз берилди. У нутқида Ленин билан тушида суҳбатлашганини, Ленин эса (улар шахсан таниш бўлишган) Сталин билан бир жойда ётишни истамаслигини айтганини билдирди.
Шундан сўнг съезд Сталин жасадини кўчириш ҳақида қарор қабул қилди ва яширин қайта дафн этиш маросими 31 октябрдан 1 ноябрга ўтар кечаси амалга оширилди.
@centerasiastudy
Инсонга ҳокимият берсанг унинг кимлиги маълум бўлади.
©
Наполеон Бонапарт
Markaziy Osiyo
|
Library
|
Science
Иттифоқ тузиш учун икки нафар шерик керак: чавандоз ва эшак
Ушбу машҳур ибора Германияни ягона давлатга бирлаштирган давлат арбоби Отто фон Бисмаркга тегишли. Бу ибора билан у давлатлар ўртасида тузиладиган ҳар қандай шартномалар тенг ҳуқуқлиликка асосланмаслигини, томонларнинг бири чавандоз, бири эса эшак ролини ўйнашини ифодаламоқчи бўлган. Иккинчи жаҳон уруши давридаги Германия ва Япония ўртасида тузилган шартномадан сўнг, Гитлер ушбу иборани эслаб ўтган. Унинг назарида табиийки «чавандоз» Германия эди.
Library
@centerasia_library
Каналга уланиш
👇
@centerasiastudy
#arxiv
“Қон тўкиш билан, бир бирини ўлдириш билан урушни тугатиб бўлмайди”
©️
Ислом Каримов
Library
@centerasia_library
Каналга уланиш
👇
@centerasiastudy
"Ислом Каримов ким эди?" Журналист Исмат Хушевнинг шу мавзудаги суҳбатлари бугунги Ўзбекистон интернет медиасида энг оммавий дастурлардан бири бўлмоқда. Бу бежиз эмас. Биринчидан, Ислом Каримов сиёсий шахс сифатида фаолият кўрсатган даврга унча кўп бўлгани йўқ, Бугунги навқирон авлродни айтмаса, республика аҳолисининг асосий қисми тақдирига таъсир кўрсатмай қолмаганки, ҳамон уларнинг ёдида. Бошқа томондан вафот этганига ҳам деярли ўн йил бўлди ва бу вақт ичида "сув тўлиқ бўлмаса-да анча-мунча тиниб, аввал кўз ўтмаган нарсалар кўрина бошлади". Мутлақ кўпчилик хотираларда Ислом Каримов "яхши (баъзан ҳатто зўр) одам бўлган" дейилди.
Батафсил ўқиш
Тошкентнинг 1865 йилдаги харитаси
Унда пойтахтнинг ўша машҳур 12 дарвозасини яққол кўришингиз мумкин.
Library
@centerasia_library
Каналга уланиш
👇
@centerasiastudy
‼️
Андижон бойларидан
Миркомилбойнинг
1917 йили большевикларга ёзган хати
Андижондаги илк Думага сайланган депутат ўз хатида ислом дини либерализмдан минг йил олдин мулк ҳуқуқини муқаддаслигини белгилаб бергани ҳақида ҳам фикрлар мавжуд.
Маълумот ўрнида,
Марказий Осиёда
биринчи автомобиль харид қилган Миркомилбой ким бўлганлиги тўғрисида бу ерда
ўқинг
.
Library
@centerasia_library
каналга обуна бўлинг
👇
@centerasiastudy
Ўзбекистон араблари: анъаналар ва трансформацион жараёнлар
Муаллиф
: Шерзод Искандаров.
Нашр
: Тошкент - 2017.
Монографияда арабларнинг Ўрта Осиё ҳудудига ўрнашиши ва унинг тарихий босқичлари, араблар этноси билан боғлиқ этнотопонимлар, анъаналари ва маросимлари ҳақида маълумот берилади.
©️
Каналга уланиш
@centerasiastudy