Nurulloh Muhammad Raufxon

#Хотира
Совет даврида Ўзбекистон Сиёсий бюро босими билан тўласича пахта даласига, ўзбек халқи эса, пахтакорга айланган эди. Ўрислар "пахтакор"ни "хлопкороб" дерди. Масков ҳар йили: "Режани ошир! Яна! Яна!" дерди ва ҳеч тўймасди. Ернинг, сувнинг, одамларнинг имконига қарамай, охирги йиллари режани 6000000 (олти милён!) тўннага чиқарган, Шароф Рашидов мажбуран шу олти милёнга ваъда бериб юборган. 1983 йили ўлганида қабрга қўяётиб Ўзбекистон ССР Министрлар совети раиси: "Ўртоқ Шароф Рашидович, гўрингизда тинч ётинг, сиз ваъда қилган олти милённи биз етиштириб берамиз!" деб тантанали нутқ сўзлаган!
Қайта қуриш даври охирларида Тошкентга масковлик журналист Александир Минкин келганида ёзувчи акамиз Нурали Қобул уйида меҳмон қилган ва етти-саккиз киши тўпланган эдик. Кечаси билан Ўзбекистон муаммолари ҳақида гаплашиб чиқдик. Александир Минкин Масковга қайтиб кетгач, марказий нашрлардан бирида (ҳозир эсимга келмади) "ХЛОПКОРАБ" (Пахта қули) деган мақола эълон қилди!
Ва бу атама тўғри топилган — оддий деҳқондан тортиб то республика биринчи раҳбаригача бутун халқ, бутун миллат ҳақиқатда пахта қули бўлган эди!
Мактаб ўқувчисини қўйинг, боқча болалари ҳам пахтага олиб чиқиларди, ишонасизларми?! Эгатларда ўлиб қолган болачалар бўларди ва ҳеч ким миқ этолмасди! "Пахта — сиёсий масала!" деб дўқ-пўписалар қилинарди.
Пахта ташвиқоти шу даражада қизғин олиб бориларди, ки одамлар ётса ҳам-турса ҳам пахтани ўйларди. Қишлоқларда ҳар бир уйда ўчирилмас радиолар ("Беш сўмлик радио" дейиларди) саҳардан то ярим кечагача пахтани гапирарди, халқ бомдод намозига эмас, ўша радиога қулоқ солиш учун эрта уйғонарди ва соат 06:00 да СССР гимни чалинган заҳоти орқасидан "Сўнгги ахборот" берилса, "Бизнинг колхўз ё совхўз, бизнинг райўн ё област пахта териш бўйича нечанчи ўринда кетяпти экан?" деб қулоқ соларди. Йиғларди керак бўлса!
Мен икки йил Ўзбекистондан жуда-жуда узоқда, ўз номи билан Узоқ Шарқда — Уссурий тайгаларида аскарликда хизмат қилганман. Ўша ерда ҳам "Пахтамиз нима бўлди экан?" деб ўйлардик. Райўнимиз ё областимиз орқада қолса, юракларимиз ачирди!
Шунақа манқурт қилиб ташланган эдик! Буларни унутмаслигимиз керак!
Александир Минкин топиб айтган эди: "ХЛОПКОРАБ"! Бугун СССРни қўмсаётганлар ўша қулликни қўмсаётган бўлади, Оллоҳ сақласин!

Кимдир сени ноҳақдан сўкса, ҳақоратласа, бошингга туҳмат-бўҳтонлар ёғдирса, доим шаънингни булғашга ҳаракат қилаверса, одатда, юраклар эзилади.
Аммо бу ишни ифлос, исқирт, мунофиқ, сотқин ва туҳматчилиги билан элга отнинг қашқасидек танилган кимсалар қилса, севиниш керак. Бундайлар оғзидан мақтов эшитгандан ҳақорат эшитиш шарафдир!

Олимлар ўрнига ҳокимлар гапира бошласа...
Тошкент вилояти ҳокими:
"Тандирга кириб чиққан аёл саратон касалига чалинмайди. Тандирлар йўқолиб кетди, натижада саратон касали кўпайди", деди.
Ие, осон экан-ку, деб энди тандирни кўпайтирмоқчи бўлиб турсак, орадан икки кун ўтмай Андижон вилояти ҳокими:
"Ўзбекистон ҳавосини тандирлар ифлослантиряпти, бузинглар-йўқотинглар уларни!" деб қолди.
Илм бир чеккада қолиб мансаб гапира бошласа, бундан антиқа ишларни ҳам кўраверамиз ҳали.

Эллик йиллар бурун ҳам:
"Йигит битта гапиради!"
дейилса, эшитганлар сергак тортарди, танбеҳ қаратилган йигит эса, ер ёрилса кириб кетгудек бўлиб уяларди.
Бугун:
"Йигит киши айтаверади ҳам, қайтаверади ҳам..."
дейиляпти ва айтган ҳам, эшитган ҳам ҳиринглаб куляпти.
Тўғри, гўё ҳазилдек гапириляпти, аммо бу ҳазил тагида аччиқ ҳақиқат ётибди — жамиятимиз лафзсизлик касалига йўлиққан!
Йигитнинг бурди кетди — кўп кулфатнинг боши шунда.

Медитсинамизга нималар бўляпти?!
"Медитсина" сўзи "Мадади Сино" (яъни, "Ибн Сино ёрдами") сўзидан келиб чиққан дейишади. Лекин бугун отига яраша иш қилмаётганга ўхшайди.
Соғлиғимни бир қаратиб олай деб учта хусусий ташхислаш клиникасида энг замонавий текширувлардан ўтдим. Дунёнинг пули кетди! Қуруқ бўлмасин деб битта-иккита камчилик топишди. Ҳатто Тошкентдаги машҳур бир шифохонада уч кун ётиб чиқишимга ҳам тўғри келди. Табиий, ётиб муолажа учун алоҳида (яна каттагина) пул тўладим.
Қизиқ иш шу ерда бошланди. Ўйин дейсиз.
Ўзим шифохонага тайёр таҳлиллар ва ташхислар билан ётдим. Лекин бу ерда яна қайтадан текшира бошлашди. "Ҳа, энди, тартиб шунақа экан-да", деб қаёққа чақиришса, бораверибман, қаёққа етаклашса, кетаверибман. Хато қилганимни шифохонадан чиқадиган куним билдим. Булар ҳаммаси яна пулли эканини, шифохона учун тўланган умумий тўловга булар кирмаслигини билмабман, улар айтишмади ҳам! Қўлимга олди-орқаси майда ҳарфли ёзувлар билан тўлдирилган қоғоз тутқазиб: "Кассага учраб келинг", дейишди. Қайта таҳлил учун қайта пул эмиш! Отнинг калласидек! Мажбур, тўладим.
Бир-бирининг ташхисига ишонмаса, шифохонанинг ўзида барибир бошқатдан пулли текширувдан ўтказилса, унда кўчада ўнлаб пулли ташхис клиникаси очиб қўйишдан мақсад нима?! Касалларни шилишми?! Соғлиғи учун охирги чақасини ҳам чиқаришга мажбур бўлишини биласизлар-да, а?!
Хуллас, "медитсина" ("Мадади Сино") отини "медиПУЛ" ("Мадади Пул) деб, "шифохона"ни эса "шилохона" ёки "шил-шилхона" деб ўзгартириш керак. Ўшанда отига яраша иш, ишига яраша от бўлади!

Ўрисия ҳозирда мустақилликка эришган собиқ Совет республикаларини қучоғидан қўйиб юборгиси келмайди. Ҳалигача ўзини "улуғ оға" деб билади. Гўё ҳамма унга қулоқ солиши, унинг айтганини қилиши, унга ёқмайдиган ишларни қилмаслиги керак. Яъни, мустақил бўлса ҳам номигагина мустақил бўлсин, аслида вассал бўлиб қолсин — шуни истайди.
Лекин бунга қандай эришмоқчи?
Фақат қўполлик, дўқ-пўписа ва алдов билан!
Президентидан тортиб депутатларию сиёсатдонларигача, олимларию блўгчиларигача, диндорларию миллатчиларигача — ҳаммаси қўпол, ҳаммаси шовинист. Дунёда фақат улар ақлли, бошқалар аҳмоқ, улар нима деса бўлиши керак, бошқалар ғинг дейишга ҳаққи йўқ! Ҳатто ўзининг тарихини ўзи ёзмасин. Ўзининг тарихига ҳам Ўрисиянинг кўзи билан боқиши, ўтмишини ўриснинг қаричи билан ўлчаши керак!
Шунақа юзсиз сиёсат ҳам бўладими?!
Бекорга айиққа ўхшатилмайди. Куч бор, ақл йўқ. Оёғи етган ерни пайҳон қилиб ташлашдан бошқа нарсани билмайди. Бу феъли менталитетга айланиб кетган.
Теварагингдагиларга бунақа қўпол муомала қилаверсанг, душманларни-ку қўй, дўстинг ҳам душман бўлади. Осмондан келсанг, ким сени суяди, ким сенга талпинади?!

https://www.youtube.com/watch?v=BWkx2mbyUEM

#Ўйлар
Кейинги пайтларда Ўзбекистонга ўрис блогчилари ёпирилиб келадиган бўлиб қолди. Видеолавҳалар қилишяпти, ижт. тармоқларга қўйишяпти. Унда Ўзбекистон шаънига роса мақтовлар ёғиляпти — Тошкентнинг ниҳоятда кўркамлашгани, замонавий осмонўпар бинолар қурилгани, қолоқ бир ўлка деб ўйлаб юрганлари ривожланган бир мамлакат бўлиб кетгани, ўзбек миллий таомларидай таомлар дунёнинг ҳеч бир ерида йўқлиги... ва ниҳоят... ўзбек халқининг меҳмондўстлиги!!! Ўрис сайёҳини кўрса, борини тўкиб солаётгани, ошхоналаримиз уларни текинга боққани, деҳқонларимиз йилбўйи пешанатери билан етиштирган қовун-тарвузларини текинга совға қилиб юборишгани... ва ҳоказо ва ҳоказо!.. Мақтов... мақтов... мақтов...
Иккинчи ёқда, яъни, Ўрисиянинг ўзида ўзбек, тожик, қирғизларимиз ҳамон хўрланаётгани... давлат ҳам, миллатчи ўрислар ҳам тинч нафас олгани қўймаётгани... ураётгани, сўкаётгани, одам ўрнида кўрмаётгани... тўғрисида хабарларни ўқияпмиз, видеолавҳаларни кўряпмиз.
Бу икки хил ҳолатимиз нимадан далолат: биз шу қадар бағримиз кенг, олижанобмизми ёки ўз қадрини билмайдиган, қўрқоқ, қулсифат бўлиб қолганмизми?!
Танамизга бир ўйлаб кўрайлик.

#Ўйлар
Мен эски одамман. Болалигимда ўзимдан етмиш-саксон ёш катта одамларни кўрган, улардан унча-мунча тарбия олган киши сифатида мен ҳатто жуда эски одамман десам ҳам бўлади.
Бизнинг даврда кўнгилдаги нарсани кўз-кўз қилиш (бировларга, бегоналарга, номаҳрамларга кўрсатиш) одати йўқ эди. Масалан, оилангизни яхши кўрсангиз, бу меҳр-муҳаббатингизни оиланинг ўзига кўрсатиларди. Эрлар аёлини, аёллар эрини яхши кўрса, буни ўзларигина биларди. Ота-она болаларини суйса, бачканалашмасдан суярди. Ёш оила ота-онаси ёки қайнота-қайнонаси ҳузурида ўз болаларини ортиқча эркалатмас, ҳатто "ўғлим", "қизим" ёки "болам" дейишга уяларди. Аммо ёлғиз қолишганида бемалол суяверарди.
Бугун ҳаммаси очиққа чиқиб кетди. Севишганлар эл-юрт кўзи ўнгида бемалол бир-бирининг пинжига кириб кетяпти, ҳатто ялашиб-юлқашиб ётибди. Кошки жиддий бўлса! Кошки давомли бўлса! Аммо бу "севги"лари икки-уч йилга бормаяпти. Икки-уч йил нари турсин, бир вақтнинг ўзида бошқалари билан "севишиб" юрганлар қанча! Жуда агар жиддийлашиб оила қургудек бўлишса ҳам, қурган оилалари арзимас бир сабаб билан пуфакдек ёрилиб кетяпти.
Агар оила мустаҳкамлиги масаласида эски замон билан янги замон солиштирилса, меҳр-муҳаббат кўнгил тубида бўлган даврларга қараганда "эркин муҳаббат" урчиган ҳозирги даврда оила бузилиши бир неча баробар кўплигини кўрасиз.
Демоқчиманки, эски замонларда ҳамма урф-одатимиз ҳам ёмон эмасди, ҳозирги замондаги ҳамма "янгилик" ҳам яхши эмас.

https://www.youtube.com/watch?v=eE2PDecnq5A
Деярли ярмини қисқартирганимизда ҳам суҳбатимиз бир оз узун бўлиб қолди. Лекин мегабайтдан имкони борлар бўлиб-бўлиб, дам олиб-дам олиб кўрса бўлади. Тўғрисини айтсам, ўзим ҳам шу тарз кўрдим.