Sarvinozdan chizgilar

Jahlni nega his qilolmaslik mumkin? Oʻzingizga agressor(sizga ziyon yetkazgan odam)ning koʻzi bilan qarasangiz. Agressorning siz haqingizdagi salbiy fikrlari, sizga nisbatan salbiy munosabatini toʻgʻri, oʻrinli deb hisoblasangiz.
Odamlar koʻpincha ota-onasiga nisbatan jahl his qilolmaydi. Chunki bolaligimizda omon qolishimiz uchun eng maqul yoʻl — ota-onamizga boʻysunish boʻladi. Hali juda sodda va ojiz boʻlganimiz, erkimiz ancha cheklangani uchun oʻzimiz haqimizdagi ilk qarashlarni ota-onamizning gap-soʻzlari, harakatlari orqali shakllantiramiz va bu qarashlarni sinovdan oʻtkazolmaymiz. Ulgʻayganimizda ham ularga sodiq qolamiz.
Ba’zi ota-onalar qanchalik zoʻravon boʻlmasin, farzandi ularga nisbatan jahl his qilolmaydi, “Ular haq, men rostdan ham ota-onam aytganiday ahmoq/kuchsiz/qobilyatsiz/lapashang/xunuk/yomonman” deb óylaydi bir umr.
Jahl his qilmaydigan kishilar koʻpincha oʻziga nisbatan tanqidlar, kuchli uyat va aybdorlik hissi bilan yashaydi. Bularning zaxridan shunchalik falajlanib qoladiki, hayotidagi zoʻravonlarga nazar solib koʻrmaydi: “Nega ular bunaqa? Bunday agressiyasining ortida qanday sabablar bor?” deya. Vaholanki, idealizatsiya qilinadigan ota-onalar shunchaki oʻz baxtsizligi uchun kimnidir mas’ul qilgisi kelgani, hech kimga yoʻnaltirolmagan agressiyasini koʻrsatgani boshqa ojizroq jonzot topolmagani, hasad his qilgani (ha, rostdan ham hasad his qilgani uchun) — bolasiga ruhiy va jismoniy zoʻravonliklar qilishadi.
Bularni koʻpincha terapiyada yaxshiroq anglash mumkin. Chunki terapevt biz odatiy hayotda yuzlashishni istamaydigan haqiqatlarni koʻrishga yordam beradi. Shunda nafaqat yaqin insonlarga, balki har qanday kishiga va yashayotgan sistemalarimiz (ta’lim tizimlari, ishxona, davlat, gʻoyaviy va iqtisodiy tizimlar)ga ham jahl his qilish va oʻzini asrashni oʻrganadi inson.
#jahl_hissi

Nartsisstik gʻazab
Biror psixologik mavzu haqida yozyotganda iloji boricha kengroq yozish yaxshiroq. Shunga seriyali postlar qilsammikan, deb oʻylayapman. Koʻpincha birorta kurs boshlashdan oldin uni tanitish uchun shunday qilardim, endi boshqa paytlardayam sinab koʻrmoqchiman.
Jahl hissini his qila olish haqida yozgandim oʻtgan safar. Yaqinlariga jahlini bildirish taqiqlangan madaniyatda ulgʻayganimiz uchun terapiyada kliyentlar bilan eng koʻp muhokama qilinadigan masalalardan biri jahl va shaxsiy chegaralar boʻladi. Lekin shunaqa kliyentlar borki, ularning jahlini oʻstirishga emas, tizginlashga toʻgʻri keladi — bular nartsisstik shaxslardir.
Nartsisstik shaxs jahl narida tursin, gʻazab his qilishga moyilroq boʻladi(Gʻazab — jahlning kuchliroq varianti).Yaqinlari, odamlar, olam uning kutuvlariga mos kelmasa, kuchli gʻazab his qilib, kimnidir ruhan qattiq yaralashi, munosabatlarni birdaniga yakunlashi, ish yoki loyihlarga darrov nuqta qoʻyishi mumkin. Bunday paytda u oʻzini boshqarolmaydi, gʻazabdan tashqari boshqa hislar — bogʻlanganlik, xavotir, empatiya kabilarni his qilolmaydi.
Nartsissning gʻazabi — hayotning ogʻirligi tufayli emas, oʻzining ichida boʻladigan cheksiz va azobli dramalarning mevasidir. Uning uchun olam — istagan paytida hamma ishini tashlab, mehr va e’tiborga koʻmib tashlaydigan yumshoq va bagʻrikeng ona singari boʻlishi kerak. Kutuvlar va talablar qanchalik noreal boʻlsa, gʻazab ham shunchalik kuchli boʻladi.
#jahl_hissi

“Hech narsaga kuchim yoʻq” degan holatning ortida ba’zan kuchli charchoq emas, jahl his qilolmaslik turgan boʻlishi mumkin. Jahl his qilishga qiynaladigan kishi boshqalarning xohishlari, oʻylari, hislari, ehtiyojlari bilan ovvora boʻlgani va buning ortidan hech qanday foyda kelmagani uchun doimiy energiyasizlik holatida yashaydi. Jahl hissi sizga yoqmaydigan narsalarni hayotingizdan chiqarib, sevgan narsalaringizga joy ochadi.
Psixologiyaga shoʻngʻishning shunaqa minus tarafi bor — har qanday odamning xatti-harakati sabablarini ochiqlash, tushunish va qabul qilishga berilib ketish mumkin. “Ular axir birinchi marta yashayapti”, “Ular ham qiyin bolalik koʻrgan” — xoʻsh? Bu kimningdir gulzoriga bir vagon tappi toʻkish huquqini beradigan narsa emas. Zoʻravonlik qiluvchilarning xulq-atvorini mustahkamlaydigan narsa — ularga hech kimning jahli yoʻnalmasligi, atrofdagilarning bagʻrikeng ekanidir, zo'ravonning oʻta ogʻir ahvoldaligi, travmalardan kóproq qiynalib ketganimas.
Jahlimizni (hech boʻlmasa ichimizda) zoʻravonlarga yoʻnaltirish oson boʻlishi mumkin — doim noliydigan, qanchalik yaxshi va bechora odam ekanini demonstratsiya qiladigan kishilarga nisbatan esa unchalikmas. Ular oʻzining passivligi bilan zarar keltiradi. Ayniqsa ota yo ona boʻlsa. Na jahl his qilishni oʻrgatadi, na unga jahl his qilishingizga yoʻl qoʻyadi(xafa boʻlib). Jufti, qarindoshlari, ishxonasidagilarning zoʻravonliklari sizgayam ta’sir qiladi xatto.
Ham zoʻravonlar bilan kurasha olish, ham oʻz farovonligi uchun mas’uliyatni sizga berib qoʻygan odamlarni yoqangizda qoqib tashlash — eng koʻp kuch beradigan narsa boʻlishi mumkin. Oʻzingizga gʻamxoʻrlik rituallari-yu, taym-menejment sirlaridan koʻra
✨
#jahl_hissi

Juftliklarning kelishmovchiliklariga asosiy sabablardan biri — koping mexanizmlarining har xil bólishi. Bir tomon "doim gaplashish órniga óyinga kirib ketasan" (qochish) deb sherigini ayblasa, narigi tomon "buncha kóp narsa sotvolasan" (giperkompensatsiya) deb juftini tanqid qiladi.
Bir paytlar sevgilimizda chiroyli kóringan koping mexanizmlarining vaqt ótib minuslarini kóramiz shunaqa — "sirli" degan ta'rifimiz "yovvoyi"ga, "hayotsevar" sózi "shopogolik"ka aylanadi...
😀

Pinterestda shu gapni óqib qoldim — "Sog'ayish bu — og'rig'ning emas, balki patternlarning to'xtashidir".
Patternlar — stressli vaziyatlarga beradigan odatiy avtomatik reaksiyamizdir. Eng sodda nomlari bóyicha "hujum qil, qoch, joyingda qot, bóysun" reaksiyalari haqida eshitgan bólsangiz kerak. Psixoanaliz va geshtalt-terapiyada "himoya mexanizmlari", sxema-terapiya yónalishida "koping mexanizmlar" sifatida — odam qanday qilib muammolar bilan kurashishini (yoki ulardan himoyalanishini) kórish mumkin.
Terapiyada nima bóladi degan savolga juda kóp gaplar bilan javob bersa bóladi, shulardan biri — patternlarni ózgartirish. Nega patternlarni ózgartirish kerak? Chunki doim murojaat qilinadigan himoya usulining ózi muammolar yaratishni boshlaydi.
Masalan, og'riq his qilganda hammadan uzoqlashib, ózini ovutish bolalikda ota-ona uyida yordam bergan bólsa, ulg'ayganda odamning boshqalar bilan yaqinlashishi, mehr olishiga halal beradi.

Oxirgi postimni yozgandan keyin “nihoyat ancha vaqt oʻtib nimadir yozoldim, yana yozish toʻlqiniga tushvoldim” degandim… Bu toʻlqin bir necha hafta koʻtarilmadi keyin.
Bir paytlar kasbim orqali pul topish uchun kontent yaratish majburiyati borligidan nolirdim. Hozir nimadir yozmasam ham ishimni qilolaman. Lekin shuni tushundimki, yozish, biror mavzu haqida fikrlarimni koʻpchilikka yetkazish, ijod orqali odamlar bilan kontakt qilish — menga eng katta zavq beradigan narsa. Shuning uchun yozolmay qolsam tushkunlik his qilaman. Nafas olyapman-u uni chiqarmayotganday boʻlaman.
Aslida nimaga ijod qilolmayotganimni tushunib turibman: psixologik faoliyatim (terapiya oʻtish, sxema-terapiya kursida oʻqish va nartsissizm boʻyicha kurs oʻtish) intellektual resurslarimning katta qismni oʻziga olyapti. Bunday paytda yana nimadir yaratishdan koʻra tik-tok va reels koʻrishni maqul koʻradi miyam.
Yangi yilgacha bu tempni unchalik oʻzgartirolmayman, lekin ruhiy sogʻligʻim uchun koʻproq yozib turmoqchiman. Haliyam postlarimni kutayotganlarga rahmat, yaxshiyam borsizlar
❤️

Blog yuritishni boshlagan paytlarimda kanalimdan odamlar chiqib ketsa, xafalik va hayronlik tuyardim — qanday qilib psixologiyaga qiziqmaslik mumkin deb. Tagʻin yaxshi yozsam…
Postlarimni yaqinlarim oʻqimasligi, psixologik kitoblarimni yigitim oʻqigani soʻramasligi ham gʻalati edi. Nega???
Yaqin orada buni tushundim.
Juda koʻp krizislarni boshdan kechirish paytida psixologiyaga shoʻngʻidim. Duch kelgan informatsiyani yamlab-yutardim. Kliyetlarimga yordam berishdan koʻra oʻzimni tushunish uchun yangi narsalarni oʻrganardim. Psixolog boʻlish emas, mijoz boʻlishga ehtiyojim bor edi. Bu bosqich 3 yilcha davom etdi, sohamni oʻzgartirish haqida koʻp oʻyladim bu davrda.
Keyin iloji boricha psixologik informatsiya qabul qilishni kamaytirish va asosan terapiya olishga qaror qildim. Psixolog boʻlish uchun eng muhim shart — terapiya olganlik ekanini bilardim, "bu kliyentlarga effektiv yordam berolish uchun zarur" deyishardi tajribali hamkasblarim. Lekin oʻzim uchun terapiyaga murojaat qildim. Vaqt oʻtib, shuni tushundim — bazaviy psixologik ehtiyojlaring qondirilmas ekan, psixologlik oʻta ogʻir ishga aylanadi (shundogʻam qiyin ish). Kliyentlarga yordam berish nari tursin, abgor holatga tushib qolmasliging uchun terapiyaga murojaat qilish kerak.
Bazaviy psixologik ehtiyojlaring (xavfsizlik, hurmat, sevilish, qabul qilinish, tegishlilik) qondirila boshlagach, psixologiyaga qiziqishing kamayadi. Oʻzing va odamlar bilan kelishib yashar ekansan, ruhiy muammolar haqida berilib nimadir oʻrganmasliging normal.
Bizda psixologiyaga nima uchun koʻproq ayollar qiziqadi? Chunki koʻpincha bolaligidan shaxs sifatida koʻrilmaydi, butun umr erkaklarning soyasida yashaydi, psixologik ehtiyojlari deyarli qondirilmaydi. Kuch va resurslarga ega boʻlish imkoni ancha cheklangan. Albatta psixologiyadan yoʻl, taskin qidiradi-da.
Oʻzimga qaytadigan boʻlsam, shu yilning boshlarida psixologiyaga ehtiyojim deyarli yoʻqligini sezdim. Psixolog boʻlishdan esa voz kechish istagim yoʻq edi, chunki avvalgiday qiynalmay qoʻydim. Shunda psixologiyaga qiziqmaydiganlarni tushundim…
Yaqinda sxema-terapiya yondashuvi boʻyicha oʻqishni boshlaganim haqida yozgandim. Buni oʻzimni anglash va oʻzimga yordam berish uchun emas, kasbimda professionalroq boʻlish uchun qildim. Shu davrlarga yetib kelganimdan xursandman — psixologiyani oʻta sevadigan va juda koʻp oʻrgadigan personamni yoʻqotgan boʻlsam-da…

Bu kanalni qanday topgansiz?

Terapevtlar uchun eng qiyin kliyentlardan biri — nartsisstik shaxslar hisoblanadi. Chunki yangi (boshqacha) fikr, takliflar nartsisstik kliyentlarda jahl, himoya mexanizmlari, óziga nisbatan kuchli tanqidlar, depressiya chaqiradi. Natijada terapiya uzilib qolishi mumkin.
Terapiya olish qiyinligi, nartsissizm bilan yashash esa yana-da qiyinroqligini shaxsan ózim his qiladigan inson sifatida — nartsisstik travmasi bor kishilar uchun kurs tashkil qildim. Darslarni óz tempingizda, xotirjam muhitda kórishingiz mumkin. Boshlanishiga 5 kun qoldi.
○ Ózingizga tanqidlar tufayli juda kóp óylasangiz (overthinking) va kechalari uxlolmasangiz
○ Odamlar bilan har bir kontakt og'irlik qilsa va hech kim bilan kórishmaslikni istasangiz
○ Ijtimoiy tarmoqlarda vaqt ótkazish — bir necha bor jarlikka qulashday his bersa, ózingizni solishtirishdan charchagan bólsangiz
○ Blog ochish va yuritish, omma oldida gapirishga botinolmasangiz
○ Psixolog bólsangiz va nartsisstik kliyentlarga qanday yordam berishni bilmasangiz
va yuroqidagilarga yechim qidirayotgan bólsangiz —
"Ichimdagi tikanzor — nartsissizmdan chiqish"
kursimga taklif qilaman. 15-oktyabrda boshlaymiz. Kurs darslari va ótilish tartibi haqida shu yerda óqishingiz mumkin:
1)
t.me/sarvinoz_omonova/1579?single
2)
t.me/sara_kurslar/165
A'zo bólish uchun
@ps_sarvinoz_omonova
akkauntimga yozing
👌🏼

Kecha jahl bilan uxladim. Shundog'am juda band kunning oxirida portret ishlashga o'tirgandim. 2,5 soatlik seans yakunida sochi va qo'li yaxshi chiqmaganini tushunib yetdim. Qaytadan portret ishlashga kuchim qolmay, uxlashga qaror qildim.
Soch va qo'l borasida qiynalganman doim, boshqa ko'pchilik rassomlar singari. Endi bu qismlar bilan ishlashni juda yaxshi o'rganaman, degan ambitsiya paydi bo'ldi.
Ambitsiyali bo'lishni yaxshi ko'raman. Lekin u ich-ichimdan kelsa. O'zingni kuchingni his qilishning zavqi boshqacha
🐆
Bir paytlar egoni o'ldirish kerak, deb o'ylardim. Hozir egoni asrab-avaylash kerak, deb hisoblayman. Bizni asrab-avaylagani uchun (psixoanalizdan xabardorlar tushunadi)
🌚